Sponsorlu Bağlantılar
Transistör Test Devresi Şeması - Transistör Test Devresi Konu Anlatım - Transistör Test Devresi Nedir
Çok basit bir osilatör ve çevirici ile yapılmış devrede osilatör ve çeviricinin çıkışlarındaki salınım ile değişen gerilimin kutupları ile transistor sürülüyor. Devreye her hangi bir şey bağlanmadığında her LED bağlantısına göre doğru gerilim geldiğinde yanıyor, yani iki LED’de sıra ile yanıp sönüyor. Transistor bağlandığında ise doğru gerilim altında tetiklenen transistor o yöndeki gerilimi üzerinden akıttığı için aynı gerilim yönündeki LED sönük kalıyor ama ters polarizasyon geldiğinde iletime geçemeyeceği için ters yöndeki LED ışık veriyor.
Üstteki resimde bunu daha açık bir şekilde görebilirsiz. (A) örneğinde PNP transistorun kollektörü + gerilime bağlanmış ve bazı da yine + gerilimden tetiklenmiş. Bu durumda transistor iletime geçmeyeceği için gerilim LED üzerinden akıp onu yakacaktır. Eğer transistorumuz NPN olsa idi + gerilim ile tetikleneceği için akımı üzerinden akıtacak, yani emetör ve kollektörü kısa devre olacak, ve dolayısı ile de LED’in bacaklarında onu tetikleyip yakacak bir gerilim olmayacağı için sönük kalacaktı. (B) örneğinde de gerilimi yönünü değiştirip devreye NPN bağliyoruz. Yine aynı olay burada da oluyor, NPN transistorun kollektörü - gerilime bağlanmış ve bazı da yine - gerilimden tetiklenmiş. Bu durumda transistor iletime geçmeyeceği için yine gerilim LED üzerinden akıp onu yakacaktır.
(C) de ise gerilimi kare dalga olarak veriyoruz ve iki tane birbirine ters LED bağlıyoruz. Kare dalga her salınımında uçlardaki gerilimin polarizasyonunu değiştirecektir. Bağlanan transistorun tipine göre de ters gelen gerilimde iletim olmayacak ve o polarizasyonda doğru yönde olan LED yanacaktır. Buna göre LED’leri PNP LED’i ve NPN LED’i olarak adlandırabiliriz.
Transistor açık devre ise her iki LED yanacak, kısa devre ise ikiside sönük kalacaktır.
Bu devrede sadece NPN veya PNP transistorları test edebilirsiniz. FET, UJT, Darlington gibi transistorları test etmek için daha karmaşık devrelere gereksinim vardır.
Devreyi yapmak kolay oldu, yaklaşık bir saat içinde her şey yerine yerleştirilip lehimlenmişti.
Devrede transistor soketi olarak sıra soket kullandım. Transistorlarda ayak bağlantıları ya CBE ya da ECB sıralamasına göre olur. Ben burada 4′lü soket kullanarak ECBE şeklinde bağlantı yaparak test edeceğim transistorların ayaklarını sokete göre bükme derdinden kurtuldum. İstenirse soket yerine uçlarında krokodil bağlı kablo da kullanabilirsiniz, ama kablo boylarını dış etkenlerden korumak için kısa tutmanızı tavsiye ederim.
Ama ilk gerilim verdiğimde ise hayal kırıklığına uğradım. Bu kadar basit bir devrede ne gibi yanlışlık yaptım diye de ilk başta kendimi suçladım tabi. Gerilim verdiğimde iki LED’in yanma zamanları eşit değildi.
Devrenin orijinal yazısında bu zamanlama hakkında bir şey yazmıyordu ama bu tip osilatörlerde iki zamanın da birbirine eşit olması gerekiyordu. Neyse dedim ve ilk transistoru, 2N4403, taktım denemek için.
PNP olan transistor P işaretli LED’in yanıp sönmesini sağladı. Ama zamanlama hala eşit değildi. Ardından bir 2N2222 NPN transistor taktım. Bu transistor N LED’inin yanmasını sağlayacaktı.
Ama bunun yerine hiç yanmayan LED’ler ile kalakaldım. Acaba nerede yanlış yapmıştım diye 3 gün devreyi değişik zamanlarda tekrar tekrar şema ile karşılaştırdım. Her bağlantı doğru yapılmıştı. Tamam dedim kullandığım parçaların içinde arızalı olan var o zaman diye 2 günümü her parçayı söküp yenisi ile değiştirerek harcadım. Ve yine hayal kırıklığı.
Sonra yıldırım düştü bir anda, şema yanlıştı N polaritesi ile sürüldüğünde 4093′ün 10,11 ayaklarından çıkan gerilim transistör iletime geçtiğinde 9,12 ayaklarına geri dönüp hem salınımı durduruyor ve transistoru devamlı iletimde tuttuğu için kitlenip kaıyordu. Hemen şemada değişiklik yapıp devreyi değiştirdim.
Ve gerilimi bağladım…..
Ve her şey normale döndü, iki LED’in yanma süreleri birbirine eşit idi. Ardından tekrar 2N4403′ü taktım.
Sonrada 2N2222 yi denedim.
Yani artık her şey normaldi. Artık yazıyı yazabilirdim. Ama anlamadığım şey ilk olarak 1998′de internet sayfalarına düşen bu devrenin hiç bir yerde düzeltmesinin olmaması veya düzeltilmiş halinin olmaması. Herkes ya orjinal devreyi aynen ya da aynı şemayı kendi şeması imiş gibi göstermek için baştan, ama aynı hata ile, çizip sitesine koymuş. Demek ki ya hiç kimse denememiş ya da denediklerinde hatayı kendilerinde bulup pes etmişler, her neyse, biz devam edelim.
LED’ler test edilen yarı iletkene göre alttaki gibi yanıp söneceklerdir.
N LED P LED
NPN Parlak Sönük
PNP Sönük Parlak
Kısa devre Sönük Sönük
Açık devre Parlak Parlak
Diyot test ettiğinizde ise önce anahtarı diyot durumuna getirmelisiniz, ben basmalı tip kullandım. Sonra da diyotu kollektör ve emetör bağlantılarının arasında test etmelisiniz. Sonra Anodu E ya da C noktasına bağlamanıza göre alaçağınız sonuç alttaki gibi olacaktır.
N LED P LED
K(E)-A(C) Parlak Sönük
A(C)-K(E) Sönük Parlak
Kısa devre Sönük Sönük
Açık devre Parlak Parlak
Çok basit bir osilatör ve çevirici ile yapılmış devrede osilatör ve çeviricinin çıkışlarındaki salınım ile değişen gerilimin kutupları ile transistor sürülüyor. Devreye her hangi bir şey bağlanmadığında her LED bağlantısına göre doğru gerilim geldiğinde yanıyor, yani iki LED’de sıra ile yanıp sönüyor. Transistor bağlandığında ise doğru gerilim altında tetiklenen transistor o yöndeki gerilimi üzerinden akıttığı için aynı gerilim yönündeki LED sönük kalıyor ama ters polarizasyon geldiğinde iletime geçemeyeceği için ters yöndeki LED ışık veriyor.
Üstteki resimde bunu daha açık bir şekilde görebilirsiz. (A) örneğinde PNP transistorun kollektörü + gerilime bağlanmış ve bazı da yine + gerilimden tetiklenmiş. Bu durumda transistor iletime geçmeyeceği için gerilim LED üzerinden akıp onu yakacaktır. Eğer transistorumuz NPN olsa idi + gerilim ile tetikleneceği için akımı üzerinden akıtacak, yani emetör ve kollektörü kısa devre olacak, ve dolayısı ile de LED’in bacaklarında onu tetikleyip yakacak bir gerilim olmayacağı için sönük kalacaktı. (B) örneğinde de gerilimi yönünü değiştirip devreye NPN bağliyoruz. Yine aynı olay burada da oluyor, NPN transistorun kollektörü - gerilime bağlanmış ve bazı da yine - gerilimden tetiklenmiş. Bu durumda transistor iletime geçmeyeceği için yine gerilim LED üzerinden akıp onu yakacaktır.
(C) de ise gerilimi kare dalga olarak veriyoruz ve iki tane birbirine ters LED bağlıyoruz. Kare dalga her salınımında uçlardaki gerilimin polarizasyonunu değiştirecektir. Bağlanan transistorun tipine göre de ters gelen gerilimde iletim olmayacak ve o polarizasyonda doğru yönde olan LED yanacaktır. Buna göre LED’leri PNP LED’i ve NPN LED’i olarak adlandırabiliriz.
Transistor açık devre ise her iki LED yanacak, kısa devre ise ikiside sönük kalacaktır.
Bu devrede sadece NPN veya PNP transistorları test edebilirsiniz. FET, UJT, Darlington gibi transistorları test etmek için daha karmaşık devrelere gereksinim vardır.
Devreyi yapmak kolay oldu, yaklaşık bir saat içinde her şey yerine yerleştirilip lehimlenmişti.
Devrede transistor soketi olarak sıra soket kullandım. Transistorlarda ayak bağlantıları ya CBE ya da ECB sıralamasına göre olur. Ben burada 4′lü soket kullanarak ECBE şeklinde bağlantı yaparak test edeceğim transistorların ayaklarını sokete göre bükme derdinden kurtuldum. İstenirse soket yerine uçlarında krokodil bağlı kablo da kullanabilirsiniz, ama kablo boylarını dış etkenlerden korumak için kısa tutmanızı tavsiye ederim.
Ama ilk gerilim verdiğimde ise hayal kırıklığına uğradım. Bu kadar basit bir devrede ne gibi yanlışlık yaptım diye de ilk başta kendimi suçladım tabi. Gerilim verdiğimde iki LED’in yanma zamanları eşit değildi.
Devrenin orijinal yazısında bu zamanlama hakkında bir şey yazmıyordu ama bu tip osilatörlerde iki zamanın da birbirine eşit olması gerekiyordu. Neyse dedim ve ilk transistoru, 2N4403, taktım denemek için.
PNP olan transistor P işaretli LED’in yanıp sönmesini sağladı. Ama zamanlama hala eşit değildi. Ardından bir 2N2222 NPN transistor taktım. Bu transistor N LED’inin yanmasını sağlayacaktı.
Ama bunun yerine hiç yanmayan LED’ler ile kalakaldım. Acaba nerede yanlış yapmıştım diye 3 gün devreyi değişik zamanlarda tekrar tekrar şema ile karşılaştırdım. Her bağlantı doğru yapılmıştı. Tamam dedim kullandığım parçaların içinde arızalı olan var o zaman diye 2 günümü her parçayı söküp yenisi ile değiştirerek harcadım. Ve yine hayal kırıklığı.
Sonra yıldırım düştü bir anda, şema yanlıştı N polaritesi ile sürüldüğünde 4093′ün 10,11 ayaklarından çıkan gerilim transistör iletime geçtiğinde 9,12 ayaklarına geri dönüp hem salınımı durduruyor ve transistoru devamlı iletimde tuttuğu için kitlenip kaıyordu. Hemen şemada değişiklik yapıp devreyi değiştirdim.
Ve gerilimi bağladım…..
Ve her şey normale döndü, iki LED’in yanma süreleri birbirine eşit idi. Ardından tekrar 2N4403′ü taktım.
Sonrada 2N2222 yi denedim.
Yani artık her şey normaldi. Artık yazıyı yazabilirdim. Ama anlamadığım şey ilk olarak 1998′de internet sayfalarına düşen bu devrenin hiç bir yerde düzeltmesinin olmaması veya düzeltilmiş halinin olmaması. Herkes ya orjinal devreyi aynen ya da aynı şemayı kendi şeması imiş gibi göstermek için baştan, ama aynı hata ile, çizip sitesine koymuş. Demek ki ya hiç kimse denememiş ya da denediklerinde hatayı kendilerinde bulup pes etmişler, her neyse, biz devam edelim.
LED’ler test edilen yarı iletkene göre alttaki gibi yanıp söneceklerdir.
N LED P LED
NPN Parlak Sönük
PNP Sönük Parlak
Kısa devre Sönük Sönük
Açık devre Parlak Parlak
Diyot test ettiğinizde ise önce anahtarı diyot durumuna getirmelisiniz, ben basmalı tip kullandım. Sonra da diyotu kollektör ve emetör bağlantılarının arasında test etmelisiniz. Sonra Anodu E ya da C noktasına bağlamanıza göre alaçağınız sonuç alttaki gibi olacaktır.
N LED P LED
K(E)-A(C) Parlak Sönük
A(C)-K(E) Sönük Parlak
Kısa devre Sönük Sönük
Açık devre Parlak Parlak