Sponsorlu Bağlantılar
Kars Beş Kilisesi (Khtzkonk Manastırı) Hakkında Bilgi-
BEŞ KİLİSE (KHTZKONK MANASTIRI)Tarihçe
Türkçe "Beşkilise" olarak bilinen bu güzel manastır, Ani'nin yaklaşık 25 km güneybatısında, eski adıyla Tekor olarak bilinen Digor ilçe merkezine yakın vadinin içinde üç kaya çıkıntısı üzerine kuruluymuş.
Manastırın toplamda, hepsi kubbeli ve özenle kesme taştan yapılmış beş kilisesi varmış. Bunlar: Aziz Karapet, Meryem Ana (Surp Astvatsatzin), Aziz Stefanos, Aziz Krikor ve Aziz Sarkis Kiliseleri imiş. Günümüzde sadece Aziz Sarkis Kilisesi kalmıştır.
Kiliselerin, manastırın kuruluşuna veyahut kiliselerin inşasına ilişkin tarih ve şeraite ışık tutacak yazıtları yoktur. Manastır, 13üncü yüzyıl Moğol istilasından sonra terk edilmiştir.
1878'de, Kars bölgesinin Rus yönetimine geçmesiyle Beşkilise, Ermeni Kilisesi'ne devredilmiştir. Binalar onarılmış, manastır yeniden ibadete açılmıştır. Keşiş ve hacılar için konaklama imkanı düzenlenmiştir. Bunlar, en büyük çıkıntının kenarına, aşağıdaki vadinin içindeki nehrin yanına ve de Aziz Sarkis Kilisesi'nin kuzeybatısına inşa edilmiştir.
Aziz Sarkis, 1989 depremiyle ağır hasar geçirmiştir. Binanın beton çekirdeği parçalanmıştır ve kilise şimdi büsbütün yıkılmak üzeredir.
Yahya Peygamber Kilisesi
(Surb Karapet)
Bu belki de manastırdaki en eski kiliseydi ve 7nci veyahut 10uncu yüzyıldan kalma olabilirdi (ama kubbenin üzerindeki şemsiye şekilli çatı bundan daha sonraki bir tarihten olmalıdır). Duvarlarındaki en eski yazıt 1001 (veyahut 1006) tarihliymiş ve Kral Gagik'in eşi, Ani Kraliçesi Katranide'den bahsedermiş.
Kilisenin; kubbesinin alnı köşekemerleri ile desteklenen çatısı, dört apsisli içyapısı varmış. Bir duvarının küçük kısmıyla apsisinin temellerinin ötesinde geriye bir şey kalmamıştır.
Meryem Ana Kilisesi
(Surb Astvatsatzin)
Bu kilise, Yahya Peygamber Kilisesi'nin güneyinde kalır. Muhtemelen 10uncu yüzyıl eseridir. İçi, yarım daire apsisli, kubbeyle kapanmış kareden fazla bir şey değilmiş. Yahya Peygamber Kilisesi ile bunun arasına inşa edilmiş bir holün kalıntıları varmış. Bugünse, hiç bir şey kalmamıştır.
Aziz Stefanos Nakhavka Kilisesi
Yahya Peygamber Kilisesi'nin karşısındaki ayrı bir kayada dururmuş ve muhtemelen 10uncu veyahut 11inci yüzyıl yapısıymış. Dıştan dikdörtgen, içten iki yan şapel ve yarım daire apsisiyle haç şeklindeymiş. Girişi, saklı ve bulması zor olan güney cephesindeymiş. Kilisenin etrafı, korunmamış khatchkarların kaideleri ile çevriliymiş. Etrafında 1208 tarihli Keçror (Geçivan - Tunçkaya) kuşatmasında ölenlerin mezarları olduğu söylenirmiş. Temelinin sadece bir kısmı kalmıştır.
Aziz Krikor Lusavoriç Kilisesi
Bu yapı, diğerlerinden daha doğuda kalır. O da muhtemelen 10uncu veyahut 11inci yüzyıl yapısıymış. Küçük zemin planına oranla yüksekmiş ve etrafındaki duvarla çevrili alanda mezarın içine yerleştirilmiş 1031 tarihli belli bir uzun khatchkar varmış. Bu kilise bugün tamamen yıkılmıştır ve taşlarının birkaç kırıntısından başka bir şey yoktur. Bu kilisenin üstündeki yamaçlardaki Ortaçağ mezarları, 1986 yılında define avcıları tarafından tahrip edilmiştir.