KARAMAN Sarıveliler Tarihi ve Özellikleri

#1
Sponsorlu Bağlantılar
TARİH

Sarıveliler ismini, rivayete göre vaktiyle bölgedeki cemaatin başında bulunan sarışın bir “Velizat”tan alır. Sarıveliler’deki mahalleler adlarını yine bu veli zatın yanında bulunan Gökçe, Yahşi ve Varsak Beyler’den alır. (ERTAŞ, M, 1999) Sarıveliler’in kuruluş tarihine ilişkin çok net bilgiler olmamakla birlikte ilçedeki Hacı Salih Cami’den, ferman ve seyahatnamelerden kuruluşunun yaklaşık 700 yıl öncelerine uzandığı anlaşılıyor. Ancak şu da biliniyor ki; Sarıveliler sınırları içindeki dağlar ve tepelerdeki bir çok tarihi kalıntı, eser tarih öncelerine uzanan bir çok medeniyete ev sahipliği yaptığını göstermektedir. Tarih öncesinde Hititler’in, sonrasında Romalılar’ın yaşantılarına dair kalıntılar yer almaktadır. (KONYALI, İ.Hakkı ,1967) Son döneme bakıldığında ise Sarıveliler, 1967’ ye kadar Ermenek’e bağlı büyük bir köy, 1967’ den sonra kasaba ve 1990’ dan itibaren Karaman İli’ne bağlı bir ilçe olduğu görülmektedir.
Osmanlılar döneminde üç adet medrese kurulduğu, Arabistan’dan bile talebe geldiği söylenegelmektedir. Ancak bu medreselere ait bir kalıntı yoktur.(ERTAŞ, M, 1999) Sarıveliler’in, İlk kuruluşu ve yerleşim yeri oluşu hakkında elimizde kesin bir bilgi olmamakla beraber, İlçenin Romalılar devrinde ilk yerleşim yeri olarak kurulmuş olabileceği tahmin edilmektedir. Ancak Sarıveliler’in çevresinde bulunan tarihi kalıntılar ile Göktepe ve Uğurlu Köristanlarındaki kabartmalar ve kaya mezarlarının incelenmesinden M.Ö. 2000 li yıllarda yerleşim yeri olarak kurulduğu tahmin edilmektedir.Karamanoğlu Beyliği zamanında Ermenek'e bağlı bir yerleşim yeri olmuştur. Selçuklu Sultanlarından Aladdin Keykubat'ın Alanya'nın fethi sırasında Erenler Dağında ve Civandere köyümüzdeki At Meydanı mevkiinde konakladıkları rivayet olunmaktadır.
Osmanlı Devleti zamanında Ermenek'e bağlı bir yerleşim yeri olarak kalan ilçemiz,Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren 1967 yılına kadar köy statüsünde olup, 1967 yılında Turcalar ve K.Karapınar köyleri ile Sanveliler köyünün birleşmesi ile kasaba olmuş, 27 Mayıs 1990 tarihinde ise 3644 sayılı yasa ile İlçe olmuş, 30 Ağustos 1991 tarihinde İlçe Kaymakamının göreve başlaması ile İlçelik statüsüne kavuşmuştur.

TARİHÎ DEĞERLER

Sarıveliler İlçesi tarih öncesi ve sonrası bir çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Tepe diye ad verilmiş dağın doruğundaki yeraltı kilisesinin bulunduğu geniş düzlük, Kale, At Meydanı, Uğurlu Kalesi, Fariske Kaleleri, Çukurbağ Kalesi, ve Kabalak geçmişten günümüze kadar çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. (ERTAŞ, M, 1999)
Tarihi kalıntılar Sarıveliler ve çevresinde Hititler’in ( M.Ö 1000 ), Romalılar’ın (M.S 103) , Bizanslılar’ın ve Selçuklular’ın ( M.S 1115 ), Karamanoğulları’nın ( M.S 1213- 1228 ) ve Osmanlılar’ın yaşadığını göstermektedir. (KONYALI, İ.Hakkı ,1967


NÜFUS YAPISI

2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı verilerine göre, Sarıveliler İlçesi’nin kendisine bağlı 13 köy, 1 kasabayla toplam nüfusu 21308’dir. Bu nüfusun 10842’si erkek, 10466’sı kadın nüfusudur. İlçe merkezi nüfusu ise 6718’dir. Bunun da 3426’sı erkek, 3292’si kadın nüfusudur. Yaşlı nüfus azdır. Ancak her geçen gün genç nüfus da büyük kentlere kaymaktadır. Zira iş imkanları oldukça kısıtlıdır. Bunlarla birlikte ilçede yaz mevsiminde nüfus yoğunluğunda artış yaşanırken, kış mevsiminde nüfus azalmaktadır.



EĞİTİM

İlçe genelinde okur yazarlık oranı hızla artmaktadır. Geçmiş 20 yıl öncesinde bilhassa kadınlarda okur yazarlık oranı oldukça düşüktür. Bu olumsuz tablo her geçen gün azalarak ortadan kalkmaktadır. Buna rağmen genel anlamda eğitim seviyesisin yüksek olduğundan söz etmek mümkün olmayacaktır. Orta öğrenim sonrası üniversite sınavlarında başarı oranları oldukça düşüktür. Bu anlamda ilçede Eğitim – Öğretim öncelikle müdahale edilmesi gereken sorunlarından birisidir. Sarıveliler İlçe merkezinde üç adet ilköğretim okulu, bir adet lise hizmet vermektedir.
İlçemize bağlı 13 köy 1 kasabada 15 ilköğretim okulu ve 2 lise vardır. Yine ilçe merkezimizde 3 ilköğretim okulu (ikisinin 2 kademesi yok) 1 lise mevcuttur. Bu okullarda ilçe merkezinde 842 öğrenci, köy ve kasabasında 1564 öğrenci olmak üzere toplam 2406 öğrenci okumaktadır. Özellikle ilçe merkezinde ve nüfusu büyük olan köylerimizde her sınıfta en az 40 öğrenci ile eğitim yapılmaktadır. İlçemiz halkı çok fakir olduğundan, aslında çok zeki olan çocuklarına ek eğitim olanağı sağlayamamaktadırlar . Dolayısı ile şehirde iyi imkanlarda okuyan çocuklarla girdikleri yarışta mağlup olarak yüksek okullarda okuma şanslarını yakalayamadıklarından ilçemizde yüksek tahsilli oranı oldukça düşüktür. İlçemiz merkezine bir Yatılı İlköğretim Bölge Okulu yaptırılması ile çocuklarımıza daha iyi eğitim verilebilecek, hem de ilçemize sosyal ve ekonomik katkı sağlayacaktır.



SOSYAL DURUM

Köy tipi sosyal yaşantıdan şehir anlayışına uygun yaşam düzeyine geçiş döneminde bulunan ilçemizde mevcut konutların yandan fazlası kargir olup, modern şehircilik anlayışına uygun planlı bir şehirleşme yoktur. İlçemizde genelde konut sıkıntısı çekilmektedir. Son zamanlarda İlçe merkezinde yeni binalar yapılmaya başlanmış ancak halen bina yetersizliği görülmektedir.
İlçemizde sosyal faaliyetler sınırlı olup, Göktepe kasabasında "Ceviz Ürünleri ve Büğlü Baba Sultan Şenlikleri" yapılmakta iken bu yıl yapılmamıştır. Dumlugöze köyümüzde "Kardelen Hasat Şenlikleri" her yıl yapılmaktadır. Yine İlçe merkezinde önceki yıllarda "Bal Festivali" yapılmakta olup, geçen iki yılda bu festival yapılmamıştır. Bunun yanında Cuma günleri İlçe merkezinde eski yerinde tarihi Karaca oğlan pazarı kurulmaktadır. Özellikle yaz aylarında Barcın yaylasına çıkan Anamur, Gazipaşa ve
Alanya aşiretleri ilçeye bir canlılık vermekte olup, bu aşiretler tüm ihtiyaçlarını ilçemize kurulan pazardan temin ettiği gibi kendi üretmiş oldukları ürünleri de bu pazarda satmaktadırlar. Yine İlçemize bağlı köylerimiz de ihtiyaçlarını bu pazarlardan temin


COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ

Sarıveliler’in deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 1650 m.dir. 1850 metrelere ulaşan yükseltiler vardır. Arazide eğim % 30’un üzerindedir. Sarıveliler dört tarafı da yüksek dağlarla çevrilmiş bir vadide kurulmuştur.
Yüksek eğimli dağ yamaçlarına oturmuş Sarıveliler arazisinde sekilenme yok denecek kadar azdır. İlçenin batısında Boyalı Dağı civarında ormanlık alanlar mevcuttur.


İKLİM

Yaşanan iklim tam anlamıyla karasal iklimdir. Yazları oldukça sıcak ve yağışsız, kışları sert ve kar yağışlıdır. Kış aylarında bol miktarda kar yağışı aldığından oldukça zengin pınarlara ve su kaynaklarına sahiptir.


DOĞAL GÜZELLİKLERİ

Sarıveliler yılın dört mevsimi farklı güzelliklere sahne olur. Baharla açan çiçekler Torosların eteklerini süsler. Yazın yeşillikler içinde buz gibi akan pınarlarıyla, kışın beyaza bürünmüş manzarasıyla bir güzellikler diyarıdır.
Sarıvelilerin, eteklerine kurulduğu vadinin batısındaki Tepe, kuzeyindeki Turanşah Dağı, doğusundaki Çindiri Dağı, ve güneyindeki karların uzun süre kalkmadığı Gökağaç Dağı hakikaten görülmeye değer doğal güzellikler sunar. Sarp kayalara oyulmuş delikler, doğal delik kayalar , mağaralar özellikle Yeşildirek mağarası öyle ki; ismini içindeki yeşil sarkıt ve dikitlerden alan, içinde ancak bir saat yürüdükten sonra son noktasına ulaşabildiğiniz muazzam güzelliklerdendir.


TOPOĞRAFİK YAPISI VE DOĞAL GÜZELLİKLERİ

Torosların eteklerine kurulmuş olan ilçemizin eğim yüzdesi oldukça yüksektir. Bu eğimli arazi yapısı ile birlikte gelen topoğrafik güzellikleri, insanı ürperten yüksek ve sarp kayalıkları, yemyeşil ormanları,özellikle bahar mevsiminde coşkun akan dereleri ve buz gibi soğuk kaynak suları ile ilçemizin, insanı büyüleyen bir yapısı vardır. Öyle ki insanları Büyük Şehrin stresinden alıkoymak adına vazgeçilmez bir ortamdır.
İlçemizin önemli doğal güzellikleri ve ziyaret yerlerinden birisi de Yeşil Direk adıyla anılan, genellikle çocuğu olmayan ailelerin çocuk sahibi olabilmek için ziyaret ettikleri bir DEDE ‘dir. Buradaki Yeşil Direk mağarası gerçekten oldukça büyük bir mağara olup, içerisi sarkıt ve dikitlerle doludur. Burası yüzlerce insan tarağından ziyaret edilmektedir.


GELİR KAYNAKLARI

İlçe halkının başlıca gelir kaynakları tarım, hayvancılık, arıcılık, halı ve kilim dokumacılığıdır.
Son yıllarda iyiden iyiye gelişen arıcılık ve meyvecilik halkımızın ekonomik durumunu büyük ölçüde etkilemiştir. Doğadaki güzel kır çiçekleri sayesinde arıcılık hız kazanmakta, dünyanın sayılı güzellikteki ve kalitedeki şifalı arı balı üretilmektedir. Doğal güzelliklere ayrıca katkıda bulunan meyve bahçelerimizde özellikle elma ve kiraz bahçeleri ilçemizin gelir kaynakları arasında yerini almıştır. Sarıveliler geçmişten günümüze kadar kendi öz değerlerini koruyabilmiş, düğünlerde, bayramlarda, ekin hasat dönemlerinde kendine has örf ve ananelerini yaşatmış, halen de yaşatan nadide ilçelerimizdendir. Cana yakın, sevecen ve misafirperver halkı ile Anadolu’yu ve insanını bire bir yansıtan bir ilçemizdir.

Bütün bu doğal güzellikleri ile havası ile suyu ile insanı ile büyük bir yayla turizmi potansiyeli arz etmektedir. Şuanda da Alanya ve civarından çok sayıda yerli ve yabancı turist çekmektedir. Zamanla gerekli turizm birimlerinin de oluşturulması ile bu sektörün gelişmesi muhtemeldir.
 
Üst