Sponsorlu Bağlantılar
Türkün bede (estetik) zevkini en iyi anlatan giyim kültürüdür. Giyim örtünmenin ötesinde baça baçına değerler manzumesidir. Giyim bizim insanimizin ^ahisi yetiyle bütünleşip, kişiliğinden bir parça olur.
Araştırmamızda Başyayla yöresinde üç zengin giyim kültürü olduğunu tespit ettik. Öyle ki; iç, bel gün, yad farkına, sosyal konum durumuna göre çeşitlilik arz etmektedir.
Bu günün zevksizliğinin, dünde olmadığı gerçeğini ifade etmek mecburiyetindeyim.
yöre insanime içinde bulunduğu kikçilik bunalımını ifade etmek güç fakat anlamak mümkündür.
Başyayla Yöresinde Erkek Kıyafetleri:
Şalvar : Uzun peyim, uçkur yırtmacı arkada, yandan cepli. Beyaz, siyah, mavi (boyama) ketenden yapılıyor. Kumaşı kendileri dokuduğu gibi, hazır da alınabiliyor. çalkarların dayanıklı olması için kasık boşluğundan diz altına kadar daircik denen (kuzu ve keçi postu), 5uha, kadife gibi kalın kulaçlardan yapılıyor.
Başyayla yöresinde Kadın kıyafetleri
....Başörtülü (oyan yemeni, tülbent vs.) sağlar uzun ince belik örgülü, içlik kollan yan kısa.
Çallar, peyimi yüksek, keten, pamuklu kulaçlardan yapılıyor. Ayakta, çarık, çorap (nakışlı veya düz).
Özel günlerde ve günlük giyilen kıyafet:
Baş: Baça fes takip üzerine oyan yemeni bağlanıyor. Fes�in on kısmına Ahilik (altın liradan yapılmış) ve siren (bir nevi briç) denen takılar bağlanıyor. Boyuna dizi ve tek altın takılıyor. Saclar uzun ve ince örgülü, boncuklarla süsleniyor.
Makyaj ve giyim aksesuarlar:
Takılar:
Boncuk, sağ örgüsünde kullanılıyor.
altın, boyun takısı ve fes üzerine yapılan alınlıklar da kullanılıyor. Bilezik alışkanlığı yok. Gümüş takılarda kullanılmıyor.
Makyaj:
Sürme ve rastık, göz ve kaç boyamasında.
kına, ellere ve enseye yakılıyor.
Acıgöl yöresinde kısa bir stere halkın boğan (Boy garı) da giyilmiş. incesi olmayan bu kıyafet sonra tekrar bırakılmıştır.
ÜÇ etek
Her yafta bayan giyebiliyor. ^Ogünlükle genç kızlar tercih ediyor.
Yemeni ve Fes
Ahilik (Sari lira denen altınlarla süsleniyor) sağlar ince sik örgülü. Bele kadar uzatılıyor. Boncuk ve benzeri ^eylerle süsleniyor. Boyuna tek yada di*zi altın takılıyor.
Salta: On sırma nakışlı. Kadife ve*ya sert kulaçlardan yapılıyor. (Çuha gi*bi)
tic Etek kolu kısa. Eller ve enseye kına yakılıyor.
Kemer: Boncuk breme kemer veya çubuklu yün dokuma kulaçtan çal.
çan en alt katinin baden sol tarafa püskül (El örme boncuk ve benzeri çaylarla süslenmişe takılıyor.
Üç etek : Boydan, önden çift, arkadan tek parça. (kırmızı tonlu ipeksi kulaçtan yapılıyor.)
Paçası büzgülü don.(Pijama bolluğunda. £içekli basmadan yapılıyor)
Çorap: Nakışlı, elden örme yün.
Çarık: Dövme deriden.
Karavli: önü güllü bir cedit yemini.
Çeket (Palto) Entari
Kadifeden yapılan bu giysiyi daha üç orta yad evli kadınlar tercih ediyor. Aksesuarları 115 etekle ayni. Ayaklarda ise daha üç ucu güllü karameli denilen yemini giyiliyor. Mavinin tonlan, bordo ve yenil kadifeler tercih ediliyor.
Çeket: Sade ve süslemesiz. Yakadan baçlaşarak on kısımları çerim denen büklümlü kalın ipliklerle zincir çeklinde süsleniyor.
Belde daha üç boncuk örme kemer takılıyor.
Entari : Tara boy ve kollu olarak dikiliyor. Altta paçası büzgülü don gi*yiliyor.
ERKEK KIYAFETLERi
Şalvar: Tiftikten dokunan, dokuma kulaçtan yapılıyor. Peyimler aşağıda. Siyah yada Maviye boyanmış, kaput be*zinden iç çalman yapılıp, kasıklardan diz altına kadar (On kısma) kuzu veya keçi postu geçiriliyor.
Nakışlı Çorap: Dövme deriden yapılma cenk.
Kebe: Yün yada tiftikten dokunmuş, kumaşlardan yapılan kolsuz palto. Dokunduğu malzemenin tabu rengiyle giyiliyor. Uzunluğu diz altı ile ayak bileği arasında değişiyor.
Poşu: İpekli kulaçlardan yapılan pofu çubuk desenli, kenarlar püsküllüdür.
BAŞYAYLA'DA ASKER VE HACI UĞURLAMA KARŞILAMA
Askerlik Anadolu insani için topluma kabul edilmenin nişanesidir. şeref kabul edilmiş, asker ocağı peygamber ocağı sayılmıştır. Başyayla�da de insanlar ayni olguyu kabul etmiş, karşı düşüncelere asla itibar etmemiş.
Askere gidecek gençler (tertipler) günler öncesinde, bayram sevinci yaşar gibi askere gidecek olmanın heyecanlı mutluluğunu yaşıyorlar. Birbirlerini davet edip ortak davetlere katılıyorlar.
Köyden ayrılma günü gelince sabahtan köy meydanına toplanıyorlar. imamın heyecancı duasıyla, meydanda onlarla vedalaşıp, tören kalabalığa ile birlikte meskun mahal dışına kadar uğurlanıp gönderiliyorlar
Hacı uğurlama karşılama; benzer törenle yapılıyor. Ancak, hacı adayı ise bir hafta, on gün öncesinde yemek yedirip helalleşiyorlar. Hacıların dönüşlerinde coşkuyla karşılanıyor. Hacıların avuç içi ve gözleri öpülüyor. Hacıların anlattıkları edeple, huşu içinde dinleniyor. Hacılar köye ulaşmadan önce, köylüler kamlar, at arabalar ile hemen hemen koy halkının tümü hac ilan karşılamak için bayraklar ile (sancak da çıkarılıyormuş) koyun dışına akın ediyorlar. Hacılar koy dışına karşılanıp evlerine kadar eşlik ediyorlar.
Araştırmamızda Başyayla yöresinde üç zengin giyim kültürü olduğunu tespit ettik. Öyle ki; iç, bel gün, yad farkına, sosyal konum durumuna göre çeşitlilik arz etmektedir.
Bu günün zevksizliğinin, dünde olmadığı gerçeğini ifade etmek mecburiyetindeyim.
yöre insanime içinde bulunduğu kikçilik bunalımını ifade etmek güç fakat anlamak mümkündür.
Başyayla Yöresinde Erkek Kıyafetleri:
Şalvar : Uzun peyim, uçkur yırtmacı arkada, yandan cepli. Beyaz, siyah, mavi (boyama) ketenden yapılıyor. Kumaşı kendileri dokuduğu gibi, hazır da alınabiliyor. çalkarların dayanıklı olması için kasık boşluğundan diz altına kadar daircik denen (kuzu ve keçi postu), 5uha, kadife gibi kalın kulaçlardan yapılıyor.
Başyayla yöresinde Kadın kıyafetleri
....Başörtülü (oyan yemeni, tülbent vs.) sağlar uzun ince belik örgülü, içlik kollan yan kısa.
Çallar, peyimi yüksek, keten, pamuklu kulaçlardan yapılıyor. Ayakta, çarık, çorap (nakışlı veya düz).
Özel günlerde ve günlük giyilen kıyafet:
Baş: Baça fes takip üzerine oyan yemeni bağlanıyor. Fes�in on kısmına Ahilik (altın liradan yapılmış) ve siren (bir nevi briç) denen takılar bağlanıyor. Boyuna dizi ve tek altın takılıyor. Saclar uzun ve ince örgülü, boncuklarla süsleniyor.
Makyaj ve giyim aksesuarlar:
Takılar:
Boncuk, sağ örgüsünde kullanılıyor.
altın, boyun takısı ve fes üzerine yapılan alınlıklar da kullanılıyor. Bilezik alışkanlığı yok. Gümüş takılarda kullanılmıyor.
Makyaj:
Sürme ve rastık, göz ve kaç boyamasında.
kına, ellere ve enseye yakılıyor.
Acıgöl yöresinde kısa bir stere halkın boğan (Boy garı) da giyilmiş. incesi olmayan bu kıyafet sonra tekrar bırakılmıştır.
ÜÇ etek
Her yafta bayan giyebiliyor. ^Ogünlükle genç kızlar tercih ediyor.
Yemeni ve Fes
Ahilik (Sari lira denen altınlarla süsleniyor) sağlar ince sik örgülü. Bele kadar uzatılıyor. Boncuk ve benzeri ^eylerle süsleniyor. Boyuna tek yada di*zi altın takılıyor.
Salta: On sırma nakışlı. Kadife ve*ya sert kulaçlardan yapılıyor. (Çuha gi*bi)
tic Etek kolu kısa. Eller ve enseye kına yakılıyor.
Kemer: Boncuk breme kemer veya çubuklu yün dokuma kulaçtan çal.
çan en alt katinin baden sol tarafa püskül (El örme boncuk ve benzeri çaylarla süslenmişe takılıyor.
Üç etek : Boydan, önden çift, arkadan tek parça. (kırmızı tonlu ipeksi kulaçtan yapılıyor.)
Paçası büzgülü don.(Pijama bolluğunda. £içekli basmadan yapılıyor)
Çorap: Nakışlı, elden örme yün.
Çarık: Dövme deriden.
Karavli: önü güllü bir cedit yemini.
Çeket (Palto) Entari
Kadifeden yapılan bu giysiyi daha üç orta yad evli kadınlar tercih ediyor. Aksesuarları 115 etekle ayni. Ayaklarda ise daha üç ucu güllü karameli denilen yemini giyiliyor. Mavinin tonlan, bordo ve yenil kadifeler tercih ediliyor.
Çeket: Sade ve süslemesiz. Yakadan baçlaşarak on kısımları çerim denen büklümlü kalın ipliklerle zincir çeklinde süsleniyor.
Belde daha üç boncuk örme kemer takılıyor.
Entari : Tara boy ve kollu olarak dikiliyor. Altta paçası büzgülü don gi*yiliyor.
ERKEK KIYAFETLERi
Şalvar: Tiftikten dokunan, dokuma kulaçtan yapılıyor. Peyimler aşağıda. Siyah yada Maviye boyanmış, kaput be*zinden iç çalman yapılıp, kasıklardan diz altına kadar (On kısma) kuzu veya keçi postu geçiriliyor.
Nakışlı Çorap: Dövme deriden yapılma cenk.
Kebe: Yün yada tiftikten dokunmuş, kumaşlardan yapılan kolsuz palto. Dokunduğu malzemenin tabu rengiyle giyiliyor. Uzunluğu diz altı ile ayak bileği arasında değişiyor.
Poşu: İpekli kulaçlardan yapılan pofu çubuk desenli, kenarlar püsküllüdür.
BAŞYAYLA'DA ASKER VE HACI UĞURLAMA KARŞILAMA
Askerlik Anadolu insani için topluma kabul edilmenin nişanesidir. şeref kabul edilmiş, asker ocağı peygamber ocağı sayılmıştır. Başyayla�da de insanlar ayni olguyu kabul etmiş, karşı düşüncelere asla itibar etmemiş.
Askere gidecek gençler (tertipler) günler öncesinde, bayram sevinci yaşar gibi askere gidecek olmanın heyecanlı mutluluğunu yaşıyorlar. Birbirlerini davet edip ortak davetlere katılıyorlar.
Köyden ayrılma günü gelince sabahtan köy meydanına toplanıyorlar. imamın heyecancı duasıyla, meydanda onlarla vedalaşıp, tören kalabalığa ile birlikte meskun mahal dışına kadar uğurlanıp gönderiliyorlar
Hacı uğurlama karşılama; benzer törenle yapılıyor. Ancak, hacı adayı ise bir hafta, on gün öncesinde yemek yedirip helalleşiyorlar. Hacıların dönüşlerinde coşkuyla karşılanıyor. Hacıların avuç içi ve gözleri öpülüyor. Hacıların anlattıkları edeple, huşu içinde dinleniyor. Hacılar köye ulaşmadan önce, köylüler kamlar, at arabalar ile hemen hemen koy halkının tümü hac ilan karşılamak için bayraklar ile (sancak da çıkarılıyormuş) koyun dışına akın ediyorlar. Hacılar koy dışına karşılanıp evlerine kadar eşlik ediyorlar.