Sponsorlu Bağlantılar
Aydın İlinin Tanıtımı
Binlerce yıl önce B. Menderes Irmağının suladığı bereketli ovalar üzerine kurulmuş olan Aydın, doğanın kültürle kucaklaştığı ve ülkemizde turizmin ilk başladığı illerden birisidir.
Ünlü tarihçi Heredot tarafından “Bizim yeryüzünde bildiğimiz en güzel gökyüzünün altı” olarak nitelendirilen Aydın; tarım, turizm ve sanayi sektörlerindeki potansiyeli, vasıflı insan gücüyle Ege Bölgesi ve Ülkemizin hızla gelişen illerinden biri durumundadır.
Tarih boyunca çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapan Aydın İli, ismini Aydınoğlu beyliğinden almıştır. Kurtuluş savaşı yıllarında milli kuvvetler ve efelerin öncülüğünde gerçekleştirilen kahramanca mücadeleler sonucu 7 Eylül 1922 yılında Yunan işgalinden kurtarılmıştır.
8007 Km2 alana sahip olan ilimizin nüfusu, 2007 yılı sonu itibarı ile açıklanan adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre 946.971 kişidir.İl nüfusunun ülke genelinde olduğu gibi % 50”si erkek (473.481 kişi) % 50”si kadın (473.490 kişi) dır. Aktif nüfusun % 30'u ticaret, % 28'i tarım, % 12'si inşaat , % 9'u imalat sanayi , % 8'i devlet hizmetleri ve geri kalan % 13'ü ise diğer işlerde çalışmaktadır.
2002 yılında İl’de kişi başına düşen Milli Gelir 2.584 dolar iken, 2008 yılında bu rakamın 7.500 doları aştığı tahmin edilmektedir.
B.Menderes Irmağının suladığı bereketli ovalar üzerinde kurulu olan İlimiz, sahip olduğu toprak ve su kaynaklarının zenginliği ile Akdeniz İklimi sayesinde her türlü bitkisel üretimin yapılması için önemli bir tarım potansiyeline sahiptir. İl topraklarının %49,3'ünü oluşturan 395,494 hektar alanda tarımsal üretim yapılmaktadır. Geriye kalan arazilerin 298,000 hektarı orman, 47,466 hektarı çayır-mera, 14,271 hektarı göl-bataklık, 45,469 hektarı tarım dışı arazilerdir.
Sulanabilir nitelikteki 252.486 hektar alanın % 68'lik kısmını oluşturan 173.000 hektarda sulu tarım yapılmaktadır. Üretimde küçük ve orta boy işletmelerin ağırlığı görülür.
İlin en çok katma değer yaratan bitkisel ürünleri; incir, zeytin, pamuk ve kestanedir. İlimiz; zeytin, incir, kestane üretiminde Türkiye genelinde 1. sırada, pamuk üretiminde Şanlıurfa’dan sonra 2.sırada yer almaktadır. (İl’de 2006 yılında 205.000 ton yaş incir, 576.000 ton zeytin, 236.000 ton pamuk, 20.000 ton kestane üretilmiştir.)
İlimizin tarımdan sonraki ikinci önemli gelir kaynağı turizmdir. 150 km’lik sahil şeridine sahip olan İlimizde, yaklaşık 150.000’i bulan yatak kapasitesi mevcuttur. İlimizi 2007 yılında yaklaşık 1 milyon turistin ziyaret ettiği tahmin edilmektedir.
İlimizde faaliyette olan Aydın ile ASTİM (Aydın Sanayi ve Ticaret İş Merkezleri) Organize Sanayi Bölgeleri vardır. Ayrıca; Nazilli, Söke, Ortaklar, Çine, Buharkent Organize Sanayi Bölgeleri ve Köşk-Ege Sera İhtisas Organize Sanayi Bölgesi çalışmaları devam etmektedir.
2007 yılı itibariyle AYDIN ve ASTİM Organize Sanayi Bölgelerinde işletmede olan fabrika sayısı 133'e yükselirken, istihdam edilen kişi sayısı 5 300'e ulaşmıştır.
Kurulu haldeki 18 adet Küçük Sanayi Sitelerinde bulunan 5400 işyerinde yaklaşık 10.000’e yakın kişinin istihdamı sağlanmaktadır.
Aydın İlinin ihracat yapısını; pamuklu dokuma, salamura zeytin, konserve, işlenmiş incir gibi tarımsal ürünler, tarım makinaları, zeytinyağı makinaları, otomotiv yan sanayi ürünleri, beyaz eşya ürünleri, yeraltı servetleri feldispat, kuvars, mermer ile şişelenmiş içme suları dünyanın bir çok ülkesine ihraç edilmektedir. İhracat tutarının yaklaşık 800 milyon ABD doları olduğu tahmin edilmektedir.
Türkiye’de üretilen feldispat, kuvars madenlerinin % 95’i Çine ile Milas arasındaki dağlık bölgeden çıkarılmaktadır.
İlin önemli bir gelir kaynağı olmaya aday Jeotermal kaynaklar mevcuttur. Sultanhisar Salavatlı’da özel sektöre ait 8,5 Megawatt gücünde Jeotermal elektrik santrali, Türkiye’nin ilk özel sektör jeotermal elektrik santrali olup, toplam 15.450.000.-USD tutarındaki yatırımı ile elektrik enerjisi üretmektedir.
Yine Germencik İlçesinde özel sektörce 100 Megawatt Gücünde Jeotermal Elektrik Santrali kurulumu için çalışmalar sürdürülmekte ve 2007 yılı sonunda elektrik üretimine geçilmesi amaçlanmaktadır.
Temiz, yenilenebilir, ucuz ve çevre dostu diğer enerji kaynaklarından birisi de rüzgar enerjisidir. Didim İlçemizde özel sektörce rüzgar enerjisine dayalı 31.5 MW kurulu güçte elektrik santrali yapımı sürdürülmektedir.
Doğalgazın ülke genelinde yaygınlaştırılması amacıyla etüt Projesi 1999-2000 yıllarında yapılan Güney İletim Hattı güzergahında yer alan İllerimizin (Konya-Isparta-Denizli-Aydın-İzmir) doğalgaza kavuşturulması için Konya-İzmir Doğalgaz İletim Hattı kapsamında Aydın İline doğalgaz verilmesi planlanmıştır. Doğalgaz hattı yapım çalışmaları tamamlanmış, şehir içi dağıtım ihalesi gerçekleştirilmiş, şehir içine dağıtımı için ihaleyi alan firmanın çalışmaları devam etmektedir.
II-AYDIN İLİNDE KAMU HİZMETLERİNİN DURUMU
1-Eğitim Durumu:
a) Milli Eğitim
Eğitim alanında ilimiz OKS ve ÖSS’de son yirmi yıldan bu yana en başarılı iller arasında yer almaktadır. İlimizin tek fen lisesi olan Aydın Fen Lisesi’nin 2004 ÖSS’de sayısalda, 2005 ve 2006 ÖSS’de ise hem sayısal hem de sözelde birinci olması bu durumun son göstergelerinden birisidir.
Gerek Ulusal Eğitime Destek Kampanyası ve gerekse diğer çalışmalarımızla İl genelinde %100’lük bir okuma yazma oranına ulaşmak hedeflenmiştir.
Okullaşma oranları;
-Okul öncesi eğitimde; ülkemizde %37, ilimizde %50;
-İlköğretimde ülkemizde; %89, ilimizde %96;
-Orta öğretimde; ülkemizde %68, ilimizde %69;
-Okur-yazar oranı ülkemizde; %82, ilimizde %92 seviyesindedir.
Aydın İli genelinde;
-594 okuldan web sitesi olan okul sayısı 418’dir.
-Bilgisayar Teknoloji Sınıfı sayısı 410’ dur.
-497 okulun ADSL bağlantısı vardır.
-247 ilköğretim, 88 lise, 1 ana okulu, 3 iş okulu, 19 kurum ve 5 özel okulda olmak üzere 363 okul ve kurumda bilgisayar laboratuarı bulunmaktadır.
2007-2008 öğretim yılında İl Genelinde;
- 21 okul öncesi kurum,
- 475 ilköğretim okulu,
- 5 özel eğitim okulu,
- 93 genel ve meslek lisesi olmak üzere toplam 594 okul bulunmaktadır.
Bu okullarda;
- 7.000 derslikte,
- 169.041 öğrenci öğrenim görmekte,
- 9.172 öğretmen görev yapmaktadır.
-2003 -2008 yılları arasında 86 adet okul ve toplam 1 293 adet derslik yapılmıştır.
b)Yüksek Öğretim
1992 yılında kurulan Adnan Menderes Üniversitesi’nde 2007-2008 eğitim-öğretim yılında 20 000 öğrenci eğitim görmektedir. Adnan Menderes Üniversitesi eğitim hizmetlerini yedi fakülte, üç yüksekokul, üç enstitü oniki meslek yüksekokulu bir devlet konservatuarı olmak olmak üzere toplam 23 birimde vermektedir.
2-Kültür ve Turizm
Tarih boyunca çeşitli uygarlıkları merkez olan Aydın, doğanın kültürle kucaklaştığı bir İl’dir. Aydın Müzesi, Yörük Ali Efe Müzesi, Afrodisias Müzesi ve Milet Müzesi sorumluluklarında 8’i düzenlenmiş ve ziyarete açık toplam 21 önemli örenyeri mevcuttur.
2007 yılında müze ve örenyerlerimizi 492.000 kişi ziyaret etmiş bu ziyaretlerden 510.000 YTL gelir elde edilmiştir. Ayrıca Aydın Merkez Güzel Sanatlar Galerisinde 12 adet sergi açılmış ve açılan sergileri 22.000 kişi ziyaret etmiştir.
İlin turizm potansiyeli; deniz (Kuşadası, Didim Plajları), termal, gençlik, kültür ve sanat, ekoturizm türleri şeklinde sıralanabilir. Kuşadası’na denizyoluyla gelen turist sayısı 2003 yılında 248.000 kişi iken bu rakam % 51’lik artışla 2007 yılında 475.000’e ulaşmış, otellerimizdeki yıllık ortalama doluluk oranı ise 2003 yılında % 38 iken 2007 yılında % 50 olmuştur.
Ülkemizde; turizmin bir endüstri olarak başladığı ilk yerlerden olan Kuşadası ilçemizi ülkemizde ve uluslararası arenada ön plana çıkarmak ve ilimiz turizmine dinamizm kazandırmak amacıyla kısa adı KOMER olan Kuşadası Kongre Vadisi Projesi başlatılmıştır. Proje 430 dönüm arazi üzerinde, 2 ana bölümden oluşmaktadır. Projenin yapımı devam etmektedir.
3-Sağlık Durumu
İlimizde;
13 Hastane(10 Devlet, 2 Özel, 1 Tıp Fak. Eğt. Arş. ve Uyg. Hastanesi)
1 Ağız ve Diş sağlığı Merkezi,
1 Kanser Erken Teşhis ve Tanı Merkezi,
2 Hemogloinopati Merkezi
4 Ana Çocuk Sağlığı - Aile Planlaması Merkezi,
4 Verem Savaş Dispanseri,
100 Sağlık Ocağı,
138 Köy Sağlık Evi,
4 Halk Sağlığı Laboratuvarı Mevcuttur.
İlimizde sağlık hizmetlerinin etkin bir şekilde sunumu için personel, araç-gereç ve bina açısından önemli bir ihtiyaç bulunmamaktadır.
Özellikle son dört yılda temin edilen ödeneklerle yıllara sari tüm inşaatların tamamlanarak hizmete girmesi sonucu fiziki altyapı sorunu büyük ölçüde giderilmiştir.
Son üç yılda yapımı tamamlanan sağlık yatırımları;
-Söke 250 Yataklı Devlet Hastanesi,
-Nazilli Devlet Hastanesi Acil Servis ve Ek Binası,
-Aydın Devlet Hastanesi Acil Servisi,
-Çine 50 yataklı Devlet Hastanesi,
-Çine Devlet Hastanesi Acil Servis İnşaatı (hayırsever Katkısı),
-Didim 50 Yataklı Devlet Hastanesi Acil Servisi,
-Aydın Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi,
-Aydın Merkez 9 Nolu Sağlık Ocağı,
-Yenipazar Karacaören Sağlık Evi,
-Germencik Sağlık Ocağı
-Kuşadası-Güzelçamlı Sağlık Ocağı
-Söke-Atburgazı Sağlık Ocağı+2’li Lojman
-Yenipazar Sağlık Ocağı yapımları gerçekleştirilmiştir.
-Yapımı Devam eden sağlık yatırımları:
-150 Yataklı Doğum ve Çocuk Hastanesi, arsa çalışması sonuçlandırılmış olup, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca (TOKİ) inşaat ihale çalışmaları devam etmektedir.
-Aydın Atatürk Devlet Hastanesi 100 Yataklı Ek Bina İnşaatı ihale aşamasındadır.
-Nazilli 300 Yataklı Devlet Hastanesi Yapımı, arsası temin edilmiş, ihale çalışmaları devam etmektedir.
4-Ulaştırma
Aydın İli, coğrafi konumu ile kara, demir, deniz ve hava yolu taşımacılığı imkanlarına sahiptir. Son yıllarda gerçekleştirilen çalışmalarla, İl olarak karayollarında ciddi bir sorunumuzun kalmadığı, ulaşımda gelişmişlik standartlarının yakalandığı söylenebilir.
İlimiz sınırları içerisinde 319 km devlet yolu, 377 km il yolu, ayrıca 73 km otoyol olmak üzere toplam 769 km yol ağı bulunmaktadır. Ayrıca; 233 km turistik yol ağı mevcuttur. Bunun yanı sıra 1866 yılında ülkemizde ilk olarak inşa edilen Aydın-İzmir Demiryolu Hattı’nın 135 km’lik bölümü ilimiz sınırları içerisinde kalmaktadır.
Kuşadası Limanı yat ve yolcu gemisi trafiği yönünden önemli bir hudut kapısıdır. Buradan yaz sezonu boyunca binlerce turist giriş-çıkış yapmaktadır. Kuşadası Limanının gemi kabul kapasitesi 2.400 gemi/yıldır.
Ayrıca küçük tip uçakların iniş-kalkış yapabileceği, 1993 yılında faaliyete geçen 1435 m. pist uzunluğuna sahip Aydın-Çıldır Havaalanı mevcuttur.
5-Köylerin Altyapı Durumu
Merkez ilçeyle birlikte 17 ilçenin yönetim merkezi olan Aydın İlinde 54 belediye, 489 köy ve 265 mahalle kuruluşu mevcuttur. İlimizde elektriksiz, telefonsuz köy bulunmamaktadır. İl genelinde 489 köyümüzden 483 köyün suyu yeterli, 6 köyün suyu yetersizdir.
İlimiz sınırları içerisinde mevcut 3.436 Km uzunluğunda köy yol ağı bulunmaktadır. Bunun 2.427 Km asfalt, 558 Km stabilize, 326 Km tesviye, 125 Km ham yoldur.
III-2003-2008 DÖNEMİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN YATIRIMLAR
1-Karayollarında;
a-Tamamlanan Projeler:
-Horsunlu-Denizli Arası Bölünmüş Yol Projesi 64 Km bitti.
-Aydın-Nazilli-Horsunlu Arası Bölünmüş Yol Projesi 65 Km bitti.
-Aydın-(Çine)-Muğla-Ortaca (122 Km) Bölünmüş Yol Projesi 58 km’si bitti.
-Söke-Didim Ayrımı Bölünmüş Yol Projesi 30 Km bitti.
-Bölünmüş Yollar için Genel Bütçe dışında İl Özel İdare ve Valililiğimiz katkılarıyla 2003-2008 döneminde 2,6 milyon YTL harcanmıştır.
b-Devam Eden Projeler:
-Didim Ayrım- Milas :Yolun uzunluğu 56 km olup, 10 km’si ilimiz sınırları içerisindedir.Yapımı için 7 milyon 500 Bin YTL ödeneğe ihtiyaç vardır.
-Selçuk-Kuşadası-Söke-İzmir-Aydın Yol Ayrımı: Toplam uzunluğu 61 km olup, ilimiz dahilinde 48 km’si bulunmaktadır. 48 Km’nin 33 km’si bölünmüş yol olarak tamamlanmış olup, 15 km’lik kısmı (Davutlar Yol Ayrımı-Söke Bölümü) yapılacaktır. 15 km’lik kesim için 16 milyon YTL ödeneğe ihtiyaç vardır.
-Aydın-Muğla-Ortaca: Yol uzunluğu 179 km olup 58 km’si sınırlarımız içerisindedir. 45 km’si bölünmüş yol olarak tamamlanmış olup, 13 km’si (Çine Yol Ayrımı- YatağanBölümü) yapılacaktır. Bu yolda 39,5 milyon YTL ödeneğe ihtiyaç vardır.
- Çevre Yolu Bağlantısı Yapımı: Zaman içinde şehir içinde kalan ve halihazırda kullanılmakta olan İzmir-Denizli Bulvarı, Aydın-İzmir Otoyolundan Denizliye giden ve Denizli’den İzmir’e giden trafiğe hizmet vermekte ve Bulvar üzerinde ciddi ölçülerde trafik yoğunluğu ve trafik güvenliği sorunu yaşanmasına neden olmaktadır. Şehir içi trafiğini rahatlatmak bakımından Aydın-İzmir Otoyolundan Aydın-Denizli Bölünmüş Yoluna şehir dışından geçecek Çevre Yolu Bağlantısı Yapımı Merkez İlçemiz için önem taşımaktadır. Kamulaştırma sorunu vardır.
-Söke-Bağarası-Koçarlı-Yenipazar-Karacasu-Afrodisyas yolu (117 km) sanat yapıları ve üst yapı işleri kısmen tamamlanmış olup; yolun 54 Km.’lik kesimin projesi hazırlanmış olup toplulaştırma ve kamulaştırma problemi çözüldükten sonra ihalesi yapılacaktır.63 milyon YTL ödeneğe ihtiyaç vardır.
-Aydın-Denizli Otoyolu Projesi: Otoyolun Uygulama Projesi ve Mühendislik Hizmetleri işi 3 ayrı kesim halinde (71 Km. lik Aydın-Kuyucak kesimi 54,9 milyar bedelle 18.12.1996 tarihinde, 54 Km.lik Kuyucak-Denizli kesimi 64,8 milyar bedelle 20.12.1996 tarihinde, 45 Km.lik Denizli Çevre Yolu ise 38,4 milyar bedelle 23.12.1996 tarihinde Karayolları Genel Müdürlüğünce ihale edilmiş olup proje çalışmaları tamamlanmıştır.
-Ödemiş-Köşk Yolu: 66 km’lik yolun 21 km’si ilimiz sınırları içerisindedir. Yatırım programına alınması ilçe için önem taşımaktadır.
2 -Köy Altyapı Çalışmalarında Özel İdare Bütçesi ile;
-318 Km. köy yolları 1. kat asfalt, 758 km. 2. kat asfalt,
-440 adet içme suyu inşaatı, 45 adet içme suyu sondajı,
3-KÖYDES Projesi Kapsamında;
2005 yılında ilimize ayrılan ödenek 1.367.300 YTL’dir.
Bu ödenek miktarı ile;
-16 adet yol ve sanat yapıları (köprü, menfez, trafik işaret, levha vb)
-13 köyün sağlıklı içme suyu ihtiyacı karşılanması amacıyla 29 proje gerçekleştirilmiştir.
2006 yılında ilimize ayrılan ödenek 24.468.000 YTL’dir.
-Bu ödenek miktarı ile;
-88 adet içme suyu projesi
-99 adet yol projesi (178 km stabilize yol, 33 km I.Kat asfalt, 226 km II.kat asfalt, 8 adet menfez)
-5 adet sulama projesi,
-1 kanalizasyon projesi olmak üzere toplam 193 proje gerçekleştirilmiştir.
2007 yılında ilimize ayrılan ödenek 21.773.000 YTL’dir.
-Bu ödenek miktarı ile;
-37 adet su projesi
-65 adet köy yolu projesi olmak üzere toplam 102 adet proje uygulamaya konulmuş ve yıl sonunda bitirilmiştir.
4-BELDES Projesi Kapsamında
Aydın ili genelinde nüfusu 10.000 altında 43 Belediyemize 6 milyon YTL ödenek tahsis edilmiştir.
Bu ödenek miktarıyla
-105 adet yol projesi,
-17 adet içme suyu projesi olmak üzere toplam 122 adet proje bitirilmiştir.
5-Eğitimde;
-2003 -2008 yılları arasında 86 adet okul ve toplam 1 293 adet derslik yapılmıştır.
-2007 yılı içinde 21 okulumuzda 321 derslik yapımı planlanmış durumdadır.
6-Sağlıkta;
-Söke 250 Yataklı Devlet Hastanesi,
-Nazilli Devlet Hastanesi Acil Servis ve Ek Binası,
-Aydın Devlet Hastanesi Acil Servisi,
-Çine 50 yataklı Devlet Hastanesi,
-Didim 50 Yataklı Devlet Hastanesi Acil Servisi,
-Aydın Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi,
-Aydın Merkez 9 Nolu Sağlık Ocağı,
-Yenipazar Karacaören Sağlık Evi,
-Germencik Sağlık Ocağı
-Kuşadası-Güzelçamlı Sağlık Ocağı
-Söke-Atburgazı Sağlık Ocağı+2’li Lojman
-Yenipazar Sağlık Ocağı yapımları gerçekleştirilmiştir.
7-Kültür ve Turizm Alanında;
- Aydın Şehir Tiyatro Binası,
-Afrodisias Müzesi Ek Binası bitti.
-Aydın Kültür Merkezi İnşaatı,
-Yeni Arkeoloji Müzesi,
- Milet Müzesi İnşaatı devam etmekte,
8-Gençlik ve Spor Alanında;
- Aydın Merkez 2000 Kişilik Spor Salonu,
-Aydın Gençlik Merkezi ve Çok Amaçlı Spor Salonu,
9-ILIN GELENEK VE GÖRENEKLERI AÇISINDAN AYIRICI ÖZELLIKLERI, ETKINLIKLER
Aydin her yil kis aylarinda düzenlenen deve güresleri, halk oyunlari (zeybek oyunlari), efelik kültürü, asker ugurlama, incir (Germencik, Incirliova), erik (Umurlu), çilek , portakal (Sultanhisar), pamuk (Söke) festivalleri, keçi kilindan dokumacilik (Bozdogan), el sanatlari ( igne oyasi, nakis, simli islemeler, havut –deve süslemeciligi-semercilik, Türkmen ve Yörük kilimleri, heybeleri ) ile ünlüdür.
10- ILIN SOSYAL YASANTISINI ETKILEYEN ÖNEMLI GÜNLER
Atatürk’ün Aydin’i ziyaretleri, 3 Subat
Aydin’in Düsman Isgalinden Kurtulusu, 7 Eylül
Germencik’in Kurtulusu, 7 Eylül
Söke’nin Kurtulusu, 6 Eylül
Buharkent’in Kurtulusu, 3 Eylül
Kuyucak’in Kurtulusu, 5 Eylül
Kusadasi’nin Kurtulusu, 7 Eylül
Kösk’ün Kurtulusu, 6 Eylül
Incirliova’nin Kurtulusu, 7 Eylül
Nazilli’nin Kurtulusu, 5 Eylül
Sultanhisar’in Kurtulusu, 5 Eylül
Sultanhisar (Nyssa) Uluslararasi Kültür ve Sanat Festivali, Mayis Basi 5 gün
Deve Güresleri, ( Aydin, Incirliova, Germencik, Yenipazar, Kösk,
Buharkent, Koçarli, Çine, Kuyucak, Sultanhisar), Ocak-Subat Aylari
Kusadasi Altin Güvercin Sarki Yarismasi Temmuz, 1 Hafta
Germencik, Incirliova Incir Festivali, Eylül ilk Hafta 3 Gün
Söke Tarim ve Sanayi Fuari, Eylül ilk Hafta
Söke Pamuk Festivali, Eylül ilk Hafta
Aphrodisias Kültür, Sanat ve Tanitim Festivali, Eylül 3 Gün
Söke-Güllübahçe-Priene Senligi, Mayis 2.Hafta
Binlerce yıl önce B. Menderes Irmağının suladığı bereketli ovalar üzerine kurulmuş olan Aydın, doğanın kültürle kucaklaştığı ve ülkemizde turizmin ilk başladığı illerden birisidir.
Ünlü tarihçi Heredot tarafından “Bizim yeryüzünde bildiğimiz en güzel gökyüzünün altı” olarak nitelendirilen Aydın; tarım, turizm ve sanayi sektörlerindeki potansiyeli, vasıflı insan gücüyle Ege Bölgesi ve Ülkemizin hızla gelişen illerinden biri durumundadır.
Tarih boyunca çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapan Aydın İli, ismini Aydınoğlu beyliğinden almıştır. Kurtuluş savaşı yıllarında milli kuvvetler ve efelerin öncülüğünde gerçekleştirilen kahramanca mücadeleler sonucu 7 Eylül 1922 yılında Yunan işgalinden kurtarılmıştır.
8007 Km2 alana sahip olan ilimizin nüfusu, 2007 yılı sonu itibarı ile açıklanan adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre 946.971 kişidir.İl nüfusunun ülke genelinde olduğu gibi % 50”si erkek (473.481 kişi) % 50”si kadın (473.490 kişi) dır. Aktif nüfusun % 30'u ticaret, % 28'i tarım, % 12'si inşaat , % 9'u imalat sanayi , % 8'i devlet hizmetleri ve geri kalan % 13'ü ise diğer işlerde çalışmaktadır.
2002 yılında İl’de kişi başına düşen Milli Gelir 2.584 dolar iken, 2008 yılında bu rakamın 7.500 doları aştığı tahmin edilmektedir.
B.Menderes Irmağının suladığı bereketli ovalar üzerinde kurulu olan İlimiz, sahip olduğu toprak ve su kaynaklarının zenginliği ile Akdeniz İklimi sayesinde her türlü bitkisel üretimin yapılması için önemli bir tarım potansiyeline sahiptir. İl topraklarının %49,3'ünü oluşturan 395,494 hektar alanda tarımsal üretim yapılmaktadır. Geriye kalan arazilerin 298,000 hektarı orman, 47,466 hektarı çayır-mera, 14,271 hektarı göl-bataklık, 45,469 hektarı tarım dışı arazilerdir.
Sulanabilir nitelikteki 252.486 hektar alanın % 68'lik kısmını oluşturan 173.000 hektarda sulu tarım yapılmaktadır. Üretimde küçük ve orta boy işletmelerin ağırlığı görülür.
İlin en çok katma değer yaratan bitkisel ürünleri; incir, zeytin, pamuk ve kestanedir. İlimiz; zeytin, incir, kestane üretiminde Türkiye genelinde 1. sırada, pamuk üretiminde Şanlıurfa’dan sonra 2.sırada yer almaktadır. (İl’de 2006 yılında 205.000 ton yaş incir, 576.000 ton zeytin, 236.000 ton pamuk, 20.000 ton kestane üretilmiştir.)
İlimizin tarımdan sonraki ikinci önemli gelir kaynağı turizmdir. 150 km’lik sahil şeridine sahip olan İlimizde, yaklaşık 150.000’i bulan yatak kapasitesi mevcuttur. İlimizi 2007 yılında yaklaşık 1 milyon turistin ziyaret ettiği tahmin edilmektedir.
İlimizde faaliyette olan Aydın ile ASTİM (Aydın Sanayi ve Ticaret İş Merkezleri) Organize Sanayi Bölgeleri vardır. Ayrıca; Nazilli, Söke, Ortaklar, Çine, Buharkent Organize Sanayi Bölgeleri ve Köşk-Ege Sera İhtisas Organize Sanayi Bölgesi çalışmaları devam etmektedir.
2007 yılı itibariyle AYDIN ve ASTİM Organize Sanayi Bölgelerinde işletmede olan fabrika sayısı 133'e yükselirken, istihdam edilen kişi sayısı 5 300'e ulaşmıştır.
Kurulu haldeki 18 adet Küçük Sanayi Sitelerinde bulunan 5400 işyerinde yaklaşık 10.000’e yakın kişinin istihdamı sağlanmaktadır.
Aydın İlinin ihracat yapısını; pamuklu dokuma, salamura zeytin, konserve, işlenmiş incir gibi tarımsal ürünler, tarım makinaları, zeytinyağı makinaları, otomotiv yan sanayi ürünleri, beyaz eşya ürünleri, yeraltı servetleri feldispat, kuvars, mermer ile şişelenmiş içme suları dünyanın bir çok ülkesine ihraç edilmektedir. İhracat tutarının yaklaşık 800 milyon ABD doları olduğu tahmin edilmektedir.
Türkiye’de üretilen feldispat, kuvars madenlerinin % 95’i Çine ile Milas arasındaki dağlık bölgeden çıkarılmaktadır.
İlin önemli bir gelir kaynağı olmaya aday Jeotermal kaynaklar mevcuttur. Sultanhisar Salavatlı’da özel sektöre ait 8,5 Megawatt gücünde Jeotermal elektrik santrali, Türkiye’nin ilk özel sektör jeotermal elektrik santrali olup, toplam 15.450.000.-USD tutarındaki yatırımı ile elektrik enerjisi üretmektedir.
Yine Germencik İlçesinde özel sektörce 100 Megawatt Gücünde Jeotermal Elektrik Santrali kurulumu için çalışmalar sürdürülmekte ve 2007 yılı sonunda elektrik üretimine geçilmesi amaçlanmaktadır.
Temiz, yenilenebilir, ucuz ve çevre dostu diğer enerji kaynaklarından birisi de rüzgar enerjisidir. Didim İlçemizde özel sektörce rüzgar enerjisine dayalı 31.5 MW kurulu güçte elektrik santrali yapımı sürdürülmektedir.
Doğalgazın ülke genelinde yaygınlaştırılması amacıyla etüt Projesi 1999-2000 yıllarında yapılan Güney İletim Hattı güzergahında yer alan İllerimizin (Konya-Isparta-Denizli-Aydın-İzmir) doğalgaza kavuşturulması için Konya-İzmir Doğalgaz İletim Hattı kapsamında Aydın İline doğalgaz verilmesi planlanmıştır. Doğalgaz hattı yapım çalışmaları tamamlanmış, şehir içi dağıtım ihalesi gerçekleştirilmiş, şehir içine dağıtımı için ihaleyi alan firmanın çalışmaları devam etmektedir.
II-AYDIN İLİNDE KAMU HİZMETLERİNİN DURUMU
1-Eğitim Durumu:
a) Milli Eğitim
Eğitim alanında ilimiz OKS ve ÖSS’de son yirmi yıldan bu yana en başarılı iller arasında yer almaktadır. İlimizin tek fen lisesi olan Aydın Fen Lisesi’nin 2004 ÖSS’de sayısalda, 2005 ve 2006 ÖSS’de ise hem sayısal hem de sözelde birinci olması bu durumun son göstergelerinden birisidir.
Gerek Ulusal Eğitime Destek Kampanyası ve gerekse diğer çalışmalarımızla İl genelinde %100’lük bir okuma yazma oranına ulaşmak hedeflenmiştir.
Okullaşma oranları;
-Okul öncesi eğitimde; ülkemizde %37, ilimizde %50;
-İlköğretimde ülkemizde; %89, ilimizde %96;
-Orta öğretimde; ülkemizde %68, ilimizde %69;
-Okur-yazar oranı ülkemizde; %82, ilimizde %92 seviyesindedir.
Aydın İli genelinde;
-594 okuldan web sitesi olan okul sayısı 418’dir.
-Bilgisayar Teknoloji Sınıfı sayısı 410’ dur.
-497 okulun ADSL bağlantısı vardır.
-247 ilköğretim, 88 lise, 1 ana okulu, 3 iş okulu, 19 kurum ve 5 özel okulda olmak üzere 363 okul ve kurumda bilgisayar laboratuarı bulunmaktadır.
2007-2008 öğretim yılında İl Genelinde;
- 21 okul öncesi kurum,
- 475 ilköğretim okulu,
- 5 özel eğitim okulu,
- 93 genel ve meslek lisesi olmak üzere toplam 594 okul bulunmaktadır.
Bu okullarda;
- 7.000 derslikte,
- 169.041 öğrenci öğrenim görmekte,
- 9.172 öğretmen görev yapmaktadır.
-2003 -2008 yılları arasında 86 adet okul ve toplam 1 293 adet derslik yapılmıştır.
b)Yüksek Öğretim
1992 yılında kurulan Adnan Menderes Üniversitesi’nde 2007-2008 eğitim-öğretim yılında 20 000 öğrenci eğitim görmektedir. Adnan Menderes Üniversitesi eğitim hizmetlerini yedi fakülte, üç yüksekokul, üç enstitü oniki meslek yüksekokulu bir devlet konservatuarı olmak olmak üzere toplam 23 birimde vermektedir.
2-Kültür ve Turizm
Tarih boyunca çeşitli uygarlıkları merkez olan Aydın, doğanın kültürle kucaklaştığı bir İl’dir. Aydın Müzesi, Yörük Ali Efe Müzesi, Afrodisias Müzesi ve Milet Müzesi sorumluluklarında 8’i düzenlenmiş ve ziyarete açık toplam 21 önemli örenyeri mevcuttur.
2007 yılında müze ve örenyerlerimizi 492.000 kişi ziyaret etmiş bu ziyaretlerden 510.000 YTL gelir elde edilmiştir. Ayrıca Aydın Merkez Güzel Sanatlar Galerisinde 12 adet sergi açılmış ve açılan sergileri 22.000 kişi ziyaret etmiştir.
İlin turizm potansiyeli; deniz (Kuşadası, Didim Plajları), termal, gençlik, kültür ve sanat, ekoturizm türleri şeklinde sıralanabilir. Kuşadası’na denizyoluyla gelen turist sayısı 2003 yılında 248.000 kişi iken bu rakam % 51’lik artışla 2007 yılında 475.000’e ulaşmış, otellerimizdeki yıllık ortalama doluluk oranı ise 2003 yılında % 38 iken 2007 yılında % 50 olmuştur.
Ülkemizde; turizmin bir endüstri olarak başladığı ilk yerlerden olan Kuşadası ilçemizi ülkemizde ve uluslararası arenada ön plana çıkarmak ve ilimiz turizmine dinamizm kazandırmak amacıyla kısa adı KOMER olan Kuşadası Kongre Vadisi Projesi başlatılmıştır. Proje 430 dönüm arazi üzerinde, 2 ana bölümden oluşmaktadır. Projenin yapımı devam etmektedir.
3-Sağlık Durumu
İlimizde;
13 Hastane(10 Devlet, 2 Özel, 1 Tıp Fak. Eğt. Arş. ve Uyg. Hastanesi)
1 Ağız ve Diş sağlığı Merkezi,
1 Kanser Erken Teşhis ve Tanı Merkezi,
2 Hemogloinopati Merkezi
4 Ana Çocuk Sağlığı - Aile Planlaması Merkezi,
4 Verem Savaş Dispanseri,
100 Sağlık Ocağı,
138 Köy Sağlık Evi,
4 Halk Sağlığı Laboratuvarı Mevcuttur.
İlimizde sağlık hizmetlerinin etkin bir şekilde sunumu için personel, araç-gereç ve bina açısından önemli bir ihtiyaç bulunmamaktadır.
Özellikle son dört yılda temin edilen ödeneklerle yıllara sari tüm inşaatların tamamlanarak hizmete girmesi sonucu fiziki altyapı sorunu büyük ölçüde giderilmiştir.
Son üç yılda yapımı tamamlanan sağlık yatırımları;
-Söke 250 Yataklı Devlet Hastanesi,
-Nazilli Devlet Hastanesi Acil Servis ve Ek Binası,
-Aydın Devlet Hastanesi Acil Servisi,
-Çine 50 yataklı Devlet Hastanesi,
-Çine Devlet Hastanesi Acil Servis İnşaatı (hayırsever Katkısı),
-Didim 50 Yataklı Devlet Hastanesi Acil Servisi,
-Aydın Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi,
-Aydın Merkez 9 Nolu Sağlık Ocağı,
-Yenipazar Karacaören Sağlık Evi,
-Germencik Sağlık Ocağı
-Kuşadası-Güzelçamlı Sağlık Ocağı
-Söke-Atburgazı Sağlık Ocağı+2’li Lojman
-Yenipazar Sağlık Ocağı yapımları gerçekleştirilmiştir.
-Yapımı Devam eden sağlık yatırımları:
-150 Yataklı Doğum ve Çocuk Hastanesi, arsa çalışması sonuçlandırılmış olup, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca (TOKİ) inşaat ihale çalışmaları devam etmektedir.
-Aydın Atatürk Devlet Hastanesi 100 Yataklı Ek Bina İnşaatı ihale aşamasındadır.
-Nazilli 300 Yataklı Devlet Hastanesi Yapımı, arsası temin edilmiş, ihale çalışmaları devam etmektedir.
4-Ulaştırma
Aydın İli, coğrafi konumu ile kara, demir, deniz ve hava yolu taşımacılığı imkanlarına sahiptir. Son yıllarda gerçekleştirilen çalışmalarla, İl olarak karayollarında ciddi bir sorunumuzun kalmadığı, ulaşımda gelişmişlik standartlarının yakalandığı söylenebilir.
İlimiz sınırları içerisinde 319 km devlet yolu, 377 km il yolu, ayrıca 73 km otoyol olmak üzere toplam 769 km yol ağı bulunmaktadır. Ayrıca; 233 km turistik yol ağı mevcuttur. Bunun yanı sıra 1866 yılında ülkemizde ilk olarak inşa edilen Aydın-İzmir Demiryolu Hattı’nın 135 km’lik bölümü ilimiz sınırları içerisinde kalmaktadır.
Kuşadası Limanı yat ve yolcu gemisi trafiği yönünden önemli bir hudut kapısıdır. Buradan yaz sezonu boyunca binlerce turist giriş-çıkış yapmaktadır. Kuşadası Limanının gemi kabul kapasitesi 2.400 gemi/yıldır.
Ayrıca küçük tip uçakların iniş-kalkış yapabileceği, 1993 yılında faaliyete geçen 1435 m. pist uzunluğuna sahip Aydın-Çıldır Havaalanı mevcuttur.
5-Köylerin Altyapı Durumu
Merkez ilçeyle birlikte 17 ilçenin yönetim merkezi olan Aydın İlinde 54 belediye, 489 köy ve 265 mahalle kuruluşu mevcuttur. İlimizde elektriksiz, telefonsuz köy bulunmamaktadır. İl genelinde 489 köyümüzden 483 köyün suyu yeterli, 6 köyün suyu yetersizdir.
İlimiz sınırları içerisinde mevcut 3.436 Km uzunluğunda köy yol ağı bulunmaktadır. Bunun 2.427 Km asfalt, 558 Km stabilize, 326 Km tesviye, 125 Km ham yoldur.
III-2003-2008 DÖNEMİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN YATIRIMLAR
1-Karayollarında;
a-Tamamlanan Projeler:
-Horsunlu-Denizli Arası Bölünmüş Yol Projesi 64 Km bitti.
-Aydın-Nazilli-Horsunlu Arası Bölünmüş Yol Projesi 65 Km bitti.
-Aydın-(Çine)-Muğla-Ortaca (122 Km) Bölünmüş Yol Projesi 58 km’si bitti.
-Söke-Didim Ayrımı Bölünmüş Yol Projesi 30 Km bitti.
-Bölünmüş Yollar için Genel Bütçe dışında İl Özel İdare ve Valililiğimiz katkılarıyla 2003-2008 döneminde 2,6 milyon YTL harcanmıştır.
b-Devam Eden Projeler:
-Didim Ayrım- Milas :Yolun uzunluğu 56 km olup, 10 km’si ilimiz sınırları içerisindedir.Yapımı için 7 milyon 500 Bin YTL ödeneğe ihtiyaç vardır.
-Selçuk-Kuşadası-Söke-İzmir-Aydın Yol Ayrımı: Toplam uzunluğu 61 km olup, ilimiz dahilinde 48 km’si bulunmaktadır. 48 Km’nin 33 km’si bölünmüş yol olarak tamamlanmış olup, 15 km’lik kısmı (Davutlar Yol Ayrımı-Söke Bölümü) yapılacaktır. 15 km’lik kesim için 16 milyon YTL ödeneğe ihtiyaç vardır.
-Aydın-Muğla-Ortaca: Yol uzunluğu 179 km olup 58 km’si sınırlarımız içerisindedir. 45 km’si bölünmüş yol olarak tamamlanmış olup, 13 km’si (Çine Yol Ayrımı- YatağanBölümü) yapılacaktır. Bu yolda 39,5 milyon YTL ödeneğe ihtiyaç vardır.
- Çevre Yolu Bağlantısı Yapımı: Zaman içinde şehir içinde kalan ve halihazırda kullanılmakta olan İzmir-Denizli Bulvarı, Aydın-İzmir Otoyolundan Denizliye giden ve Denizli’den İzmir’e giden trafiğe hizmet vermekte ve Bulvar üzerinde ciddi ölçülerde trafik yoğunluğu ve trafik güvenliği sorunu yaşanmasına neden olmaktadır. Şehir içi trafiğini rahatlatmak bakımından Aydın-İzmir Otoyolundan Aydın-Denizli Bölünmüş Yoluna şehir dışından geçecek Çevre Yolu Bağlantısı Yapımı Merkez İlçemiz için önem taşımaktadır. Kamulaştırma sorunu vardır.
-Söke-Bağarası-Koçarlı-Yenipazar-Karacasu-Afrodisyas yolu (117 km) sanat yapıları ve üst yapı işleri kısmen tamamlanmış olup; yolun 54 Km.’lik kesimin projesi hazırlanmış olup toplulaştırma ve kamulaştırma problemi çözüldükten sonra ihalesi yapılacaktır.63 milyon YTL ödeneğe ihtiyaç vardır.
-Aydın-Denizli Otoyolu Projesi: Otoyolun Uygulama Projesi ve Mühendislik Hizmetleri işi 3 ayrı kesim halinde (71 Km. lik Aydın-Kuyucak kesimi 54,9 milyar bedelle 18.12.1996 tarihinde, 54 Km.lik Kuyucak-Denizli kesimi 64,8 milyar bedelle 20.12.1996 tarihinde, 45 Km.lik Denizli Çevre Yolu ise 38,4 milyar bedelle 23.12.1996 tarihinde Karayolları Genel Müdürlüğünce ihale edilmiş olup proje çalışmaları tamamlanmıştır.
-Ödemiş-Köşk Yolu: 66 km’lik yolun 21 km’si ilimiz sınırları içerisindedir. Yatırım programına alınması ilçe için önem taşımaktadır.
2 -Köy Altyapı Çalışmalarında Özel İdare Bütçesi ile;
-318 Km. köy yolları 1. kat asfalt, 758 km. 2. kat asfalt,
-440 adet içme suyu inşaatı, 45 adet içme suyu sondajı,
3-KÖYDES Projesi Kapsamında;
2005 yılında ilimize ayrılan ödenek 1.367.300 YTL’dir.
Bu ödenek miktarı ile;
-16 adet yol ve sanat yapıları (köprü, menfez, trafik işaret, levha vb)
-13 köyün sağlıklı içme suyu ihtiyacı karşılanması amacıyla 29 proje gerçekleştirilmiştir.
2006 yılında ilimize ayrılan ödenek 24.468.000 YTL’dir.
-Bu ödenek miktarı ile;
-88 adet içme suyu projesi
-99 adet yol projesi (178 km stabilize yol, 33 km I.Kat asfalt, 226 km II.kat asfalt, 8 adet menfez)
-5 adet sulama projesi,
-1 kanalizasyon projesi olmak üzere toplam 193 proje gerçekleştirilmiştir.
2007 yılında ilimize ayrılan ödenek 21.773.000 YTL’dir.
-Bu ödenek miktarı ile;
-37 adet su projesi
-65 adet köy yolu projesi olmak üzere toplam 102 adet proje uygulamaya konulmuş ve yıl sonunda bitirilmiştir.
4-BELDES Projesi Kapsamında
Aydın ili genelinde nüfusu 10.000 altında 43 Belediyemize 6 milyon YTL ödenek tahsis edilmiştir.
Bu ödenek miktarıyla
-105 adet yol projesi,
-17 adet içme suyu projesi olmak üzere toplam 122 adet proje bitirilmiştir.
5-Eğitimde;
-2003 -2008 yılları arasında 86 adet okul ve toplam 1 293 adet derslik yapılmıştır.
-2007 yılı içinde 21 okulumuzda 321 derslik yapımı planlanmış durumdadır.
6-Sağlıkta;
-Söke 250 Yataklı Devlet Hastanesi,
-Nazilli Devlet Hastanesi Acil Servis ve Ek Binası,
-Aydın Devlet Hastanesi Acil Servisi,
-Çine 50 yataklı Devlet Hastanesi,
-Didim 50 Yataklı Devlet Hastanesi Acil Servisi,
-Aydın Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi,
-Aydın Merkez 9 Nolu Sağlık Ocağı,
-Yenipazar Karacaören Sağlık Evi,
-Germencik Sağlık Ocağı
-Kuşadası-Güzelçamlı Sağlık Ocağı
-Söke-Atburgazı Sağlık Ocağı+2’li Lojman
-Yenipazar Sağlık Ocağı yapımları gerçekleştirilmiştir.
7-Kültür ve Turizm Alanında;
- Aydın Şehir Tiyatro Binası,
-Afrodisias Müzesi Ek Binası bitti.
-Aydın Kültür Merkezi İnşaatı,
-Yeni Arkeoloji Müzesi,
- Milet Müzesi İnşaatı devam etmekte,
8-Gençlik ve Spor Alanında;
- Aydın Merkez 2000 Kişilik Spor Salonu,
-Aydın Gençlik Merkezi ve Çok Amaçlı Spor Salonu,
9-ILIN GELENEK VE GÖRENEKLERI AÇISINDAN AYIRICI ÖZELLIKLERI, ETKINLIKLER
Aydin her yil kis aylarinda düzenlenen deve güresleri, halk oyunlari (zeybek oyunlari), efelik kültürü, asker ugurlama, incir (Germencik, Incirliova), erik (Umurlu), çilek , portakal (Sultanhisar), pamuk (Söke) festivalleri, keçi kilindan dokumacilik (Bozdogan), el sanatlari ( igne oyasi, nakis, simli islemeler, havut –deve süslemeciligi-semercilik, Türkmen ve Yörük kilimleri, heybeleri ) ile ünlüdür.
10- ILIN SOSYAL YASANTISINI ETKILEYEN ÖNEMLI GÜNLER
Atatürk’ün Aydin’i ziyaretleri, 3 Subat
Aydin’in Düsman Isgalinden Kurtulusu, 7 Eylül
Germencik’in Kurtulusu, 7 Eylül
Söke’nin Kurtulusu, 6 Eylül
Buharkent’in Kurtulusu, 3 Eylül
Kuyucak’in Kurtulusu, 5 Eylül
Kusadasi’nin Kurtulusu, 7 Eylül
Kösk’ün Kurtulusu, 6 Eylül
Incirliova’nin Kurtulusu, 7 Eylül
Nazilli’nin Kurtulusu, 5 Eylül
Sultanhisar’in Kurtulusu, 5 Eylül
Sultanhisar (Nyssa) Uluslararasi Kültür ve Sanat Festivali, Mayis Basi 5 gün
Deve Güresleri, ( Aydin, Incirliova, Germencik, Yenipazar, Kösk,
Buharkent, Koçarli, Çine, Kuyucak, Sultanhisar), Ocak-Subat Aylari
Kusadasi Altin Güvercin Sarki Yarismasi Temmuz, 1 Hafta
Germencik, Incirliova Incir Festivali, Eylül ilk Hafta 3 Gün
Söke Tarim ve Sanayi Fuari, Eylül ilk Hafta
Söke Pamuk Festivali, Eylül ilk Hafta
Aphrodisias Kültür, Sanat ve Tanitim Festivali, Eylül 3 Gün
Söke-Güllübahçe-Priene Senligi, Mayis 2.Hafta