Sponsorlu Bağlantılar
Türkiyenin Kıyı Ovaları Nelerdir
Akarsuların taşıdıkları alüvyonları deniz veya göl kıyısında biriktirmesi ile oluşan ovalardır. Kabaca bir üçgene benzediklerinden dolayı delta ovası da denir. Delta ovalarının oluşabilmesi için akarsuyun yeterli miktarda materyal taşıması, kıyının sığ olması, gelgit olayları ile kıyı akıntılarının etkisiz olması gerekir. Kıyı ovalarının oluşumunda akarsular kadar, deniz ve göllerdeki büyük seviye değişiklikleri ve tektonik olaylar da etkilidir.
Ülkemizde kıyı ovaları, büyük akarsuların denize döküldüğü alanlarda meydana gelmiştir.
Karadeniz kıyılarımızdaki en önemli kıyı ovaları Çarşamba, Bafra ve Sakarya deltalarıdır. Bunlar, akarsuların taşıdığı alüvyonlar ve Karadeniz’deki seviye değişiklikleri sonucunda oluşmuştur. Çarşamba Ovası; Yeşilırmak’ın taşıdığı alüvyonları denize biriktirmesiyle oluşmuştur. Çok verimli topraklara sahip olan bu ova, bölge tarımı için oldukça önemlidir. Bafra Ovası da; Kızılırmak’ın taşıdığı materyalleri kıyıya biriktirmesi sonucunda oluşan delta ovalarındandır. Burada yer alan bataklıklar kurutularak tarıma kazandırılmıştır. Delta görünümünden ziyade kıyı düzlüğü özelliği gösteren Sakarya Deltası, Sakarya nehrinin taşıdığı alüvyonlarla meydana gelmiştir. Önceleri sık sık taşkına uğrayan ova, Hasan Polatkan Barajı’nın yapımı ile taşkınlardan korunmuş ve tarıma kazandırılmıştır.
Ege denizi kıyılarında oluşan ovalardan başlıcaları; Meriç, Bakirçay, Gediz ile Küçük ve Büyük Menderes deltalarıdır. Meriç Deltası; hızlı ilerleyen taşkın alanlara sahip bir ovadır. Meriç ırmağının taşıdığı alüvyonlarla oluşmuştur. Bakırçay Deltası; aynı adı taşıyan akarsuyun, Çandarlı Körfezi’ni doldurması ile oluşmuştur. Yer yer tuzlu bataklıklar bulunan ovada, eski uygarlıkların kalıntıları da yer alır. Başlangıçta İzmir Körfezi’ne akan Gediz ırmağı, körfezi doldurmaya başladığı için 1886 yılında açılan kanallarla daha kuzeydeki bugünkü yatağına çekilmiştir. Bu defa, körfezin kuzeybatısında oldukça geniş bir delta oluşmuştur. Geniş bir çöküntü alanının ucunda yer alan Gediz Deltası, Ege Bölgesi’nin önemli tarım alanlarındandır. Küçük ve Büyük Menderes deltaları da birer çöküntü alanının ucunda oluşan birikinti ovalarıdır. Büyük ve Küçük Menderes ırmakları, Ege denizinin seviye değişikliklerine de bağlı olarak tarihi dönemlerde hızla denizi doldurmuştur. Öyle ki, İlk Çağ’da bir liman kenti olan Milet, Büyük Menderes’in denizi doldurması ile bu gün kıyıdan bir hayli içeride kalmıştır. Akdeniz kıyılarında yer alan en önemli kıyı ovaları Çukurova, Göksu ve Asi deltaları ile Antalya Ovasıdır. Bir çöküntü alanında yer alan Çukurova, Seyhan ve Ceyhan ırmaklarının biriktirdiği alüvyonlarla oluşmuştur. Çukurova, Akdeniz’in ve ülkemizin en büyük delta ovasıdır. Ülkemizin en büyük tarım alanı da olan Çukurova’nın kıyı kesiminde kıyı set gölleri ve kumullar oluşmuştur. Taseli platosundan beslenen ve burayı derin vadilerle parçalamış olan Göksu, denize döküldüğü yerde bir delta düzlüğü oluşturmuştur. Delta alanı içinde yer yer göller ve bataklıklar bulunmaktadır.
Akdeniz kıyılarında ayrıca, Aksu çayının Antalya Körfezi’ni doldurarak oluşturduğu Antalya Ovası ile Asi nehrinin denize döküldüğü yerde oluşan deltalar diğer kıyı ovalarıdır. Genellikle yüksek dağ sıralarının bulunduğu kıyılarımızdaki delta ovaları, buralardaki en önemli düzlüklerdir. Denizin iklim üzerindeki olumlu etkileri bu ovaların önemini arttırır. Yine, çeşitli bitkilerin yetişmesi için gerekli olan mineraller açısından zengin olan bu ovalar, tarım için çok elverişlidir. Gerek iklim, gerekse su ve toprak şartları açısından uygun özellikler taşıyan kıyı ovaları, nüfusun ve tarımsal faaliyetlerin yoğunlaştığı alanlardır.
Akarsuların taşıdıkları alüvyonları deniz veya göl kıyısında biriktirmesi ile oluşan ovalardır. Kabaca bir üçgene benzediklerinden dolayı delta ovası da denir. Delta ovalarının oluşabilmesi için akarsuyun yeterli miktarda materyal taşıması, kıyının sığ olması, gelgit olayları ile kıyı akıntılarının etkisiz olması gerekir. Kıyı ovalarının oluşumunda akarsular kadar, deniz ve göllerdeki büyük seviye değişiklikleri ve tektonik olaylar da etkilidir.
Ülkemizde kıyı ovaları, büyük akarsuların denize döküldüğü alanlarda meydana gelmiştir.
Karadeniz kıyılarımızdaki en önemli kıyı ovaları Çarşamba, Bafra ve Sakarya deltalarıdır. Bunlar, akarsuların taşıdığı alüvyonlar ve Karadeniz’deki seviye değişiklikleri sonucunda oluşmuştur. Çarşamba Ovası; Yeşilırmak’ın taşıdığı alüvyonları denize biriktirmesiyle oluşmuştur. Çok verimli topraklara sahip olan bu ova, bölge tarımı için oldukça önemlidir. Bafra Ovası da; Kızılırmak’ın taşıdığı materyalleri kıyıya biriktirmesi sonucunda oluşan delta ovalarındandır. Burada yer alan bataklıklar kurutularak tarıma kazandırılmıştır. Delta görünümünden ziyade kıyı düzlüğü özelliği gösteren Sakarya Deltası, Sakarya nehrinin taşıdığı alüvyonlarla meydana gelmiştir. Önceleri sık sık taşkına uğrayan ova, Hasan Polatkan Barajı’nın yapımı ile taşkınlardan korunmuş ve tarıma kazandırılmıştır.
Ege denizi kıyılarında oluşan ovalardan başlıcaları; Meriç, Bakirçay, Gediz ile Küçük ve Büyük Menderes deltalarıdır. Meriç Deltası; hızlı ilerleyen taşkın alanlara sahip bir ovadır. Meriç ırmağının taşıdığı alüvyonlarla oluşmuştur. Bakırçay Deltası; aynı adı taşıyan akarsuyun, Çandarlı Körfezi’ni doldurması ile oluşmuştur. Yer yer tuzlu bataklıklar bulunan ovada, eski uygarlıkların kalıntıları da yer alır. Başlangıçta İzmir Körfezi’ne akan Gediz ırmağı, körfezi doldurmaya başladığı için 1886 yılında açılan kanallarla daha kuzeydeki bugünkü yatağına çekilmiştir. Bu defa, körfezin kuzeybatısında oldukça geniş bir delta oluşmuştur. Geniş bir çöküntü alanının ucunda yer alan Gediz Deltası, Ege Bölgesi’nin önemli tarım alanlarındandır. Küçük ve Büyük Menderes deltaları da birer çöküntü alanının ucunda oluşan birikinti ovalarıdır. Büyük ve Küçük Menderes ırmakları, Ege denizinin seviye değişikliklerine de bağlı olarak tarihi dönemlerde hızla denizi doldurmuştur. Öyle ki, İlk Çağ’da bir liman kenti olan Milet, Büyük Menderes’in denizi doldurması ile bu gün kıyıdan bir hayli içeride kalmıştır. Akdeniz kıyılarında yer alan en önemli kıyı ovaları Çukurova, Göksu ve Asi deltaları ile Antalya Ovasıdır. Bir çöküntü alanında yer alan Çukurova, Seyhan ve Ceyhan ırmaklarının biriktirdiği alüvyonlarla oluşmuştur. Çukurova, Akdeniz’in ve ülkemizin en büyük delta ovasıdır. Ülkemizin en büyük tarım alanı da olan Çukurova’nın kıyı kesiminde kıyı set gölleri ve kumullar oluşmuştur. Taseli platosundan beslenen ve burayı derin vadilerle parçalamış olan Göksu, denize döküldüğü yerde bir delta düzlüğü oluşturmuştur. Delta alanı içinde yer yer göller ve bataklıklar bulunmaktadır.
Akdeniz kıyılarında ayrıca, Aksu çayının Antalya Körfezi’ni doldurarak oluşturduğu Antalya Ovası ile Asi nehrinin denize döküldüğü yerde oluşan deltalar diğer kıyı ovalarıdır. Genellikle yüksek dağ sıralarının bulunduğu kıyılarımızdaki delta ovaları, buralardaki en önemli düzlüklerdir. Denizin iklim üzerindeki olumlu etkileri bu ovaların önemini arttırır. Yine, çeşitli bitkilerin yetişmesi için gerekli olan mineraller açısından zengin olan bu ovalar, tarım için çok elverişlidir. Gerek iklim, gerekse su ve toprak şartları açısından uygun özellikler taşıyan kıyı ovaları, nüfusun ve tarımsal faaliyetlerin yoğunlaştığı alanlardır.
