Mardin Müziği, Mardin'de Müzik Hakkında Bilgi

Eylül

Yönetici
Editör
#1
Sponsorlu Bağlantılar
Mardinin müziği
Mardin çalgıları
Mardin sanatçıları
Mardin şarkıcıları

Mardin’de Müzik

Mardin’deki müzikal çeşitlilik, dinlerden çok, farklı etnisiteden kaynaklanır. Kentte dinlenen müzik daha çok Arapçadır. Yüzyıl kadar önce, merkezde Ermenice ve Süryanice müzikleri de etkindi. Kürtçe ise merkezden çok çevrede dinlenen müziğin dilidir. Mardin, Osmanlı Türk kültürü ile 16. yüzyılda tanıştı. Dilde çeşitlilik, kullanılan makamlarda ortaklık vardır. Süryani ve Ermeni kilise makamları ile Osmanlı – Türk makam müzikleri bölgedeki anlayışı belirler. Aynı şarkının Türkçe, Arapça ve Süryanice’sini duymak mümkündür. Öte yandan, bir şarkının birkaç dilde söylenmesine sık rastlanır.
MARDİN MÜZİK HAYATINDAN ÖNEMLİ İSİMLER:

TÜFEKÇİ KARDEŞLER
Üç kardeşin oluşturduğu Tüfekçi soyadlı müzik grubu, bir zamanlar tüm kentin eğlence hayatını damgasını vurmuştu. Bu gruptan Cemil cümbüş, Tuma keman, Zeki def çalardı. Süryani Keman ustası Tuma Tüfekçi, ud, kanun gibi klasik sazlarla Arapça okuyan bir sanatçıydı. “Teri ye Hamame”, “Hasen” gibi türküler ondan derlenmişti. Genel olarak Mardinli sanatçıların okuduğu Arapça eserlerin karşılığını Suriye’de bulmak zor değildir; “aynik ala jaretna”, “keyfe anni” vs. bilinen örneklerdir.

KIRSALDA DİNLENEN MÜZİKLER
İlçe ve köylerde, Kürt aşiretlerin kültürel kimliği öne çıkar. Kızıltepe’de Kürt, Yezidi ve Çeçen gruplar farklı müzikleri ile öne çıkarlar. Çeçenler, kadınların çaldığı bir tür akordeon ( pandır) kullanırlar.
 

Eylül

Yönetici
Editör
#2
Dans ve Müzik

Sesin ve hareketin ahengi
Keman, ud, cümbüş ve kanun gibi tınısı acı-tatlı nağmeler içeren saz aletlerini büyük bir maharetle çalan usta Mardinliler özellikle kış aylarında yapılan Sıra Geceleri’nin dillendiricileridir. Bu gecelerdeki sazlı sözlü fasıllar yörenin, dinleyenlerin kimi zaman içini ısıtan, kimi zaman içini burkan tüm duygularını içinde barındırır. Davul, zurna, kaval, darbuka, tef, kemençe, saz ve cura yörede sık kullanılan müzik aletlerinin başında gelir.
Efsaneler şehri Mardin’de, kadın ve erkeğin müziğin ve ritmin ahengiyle zamana karşı duruşunun temsilidir halkoyunları… Sevgiyi, aşkı ve birlikteliği anlatan Kosari, Cirane, Keçikani, Torivan, Segavi, Meryemi, Kesirteyn, Mardin Halayı, Malaya, Oğuzlu, Ondörtlü, Semra, Güle, Beyn’it Develi, Haddino ve Mardin’de yaşanan ölümsüz bir aşkı anlatan Sabiha, umutsuz aşkı anlatan Zeyzo; ağıt niteliğinde Mamın, Cenbeli Ağa; özlemin görselleştiği Dallal, Çeçanı, Şevko, Kemanbazo, Govend; aşk acısını anlatan Hırpani; coşkunun tüm figürlerini yansıtan Bişaro, Lorke, Himalaye, Hurse, Dizo, Botani; Berivan (süt sağma), Bablekan ve Carıtsıu (kuyudan su çekme), Hınne (kına yakma) gibi halkoyunları toplumsal yaşamın dansla bütünleştiğinin temsilidir. Şiddet ve sevgiyi harmanlayan Çepükey, sosyal ve ekonomik yaşamın yansıması Koçere, adını reyhan çiçeğinden alan Rihane ve yağmuru müjdeleyen Hat Matar yörenin en bilinen oyunları arasında yer alır. Sosyal yaşam içerisinde erkek ve kadının yolu gelenekler nedeniyle zaman zaman ayrı düşse de halay bu anlamda birleştirici bir nitelik taşır. Kadın-erkek, evli-bekâr ayırt edilmeksizin halaya durulduğunda ortaya çıkan tablo birlikteliğin en yalın halini temsil eder.
Kültürün en önemli bileşenleri halk türküleri ve ninnilerdir… Halk türküleri de halkoyunları gibi yaşamın neredeyse tüm yanlarını barındırır içlerinde, acısıyla tatlısıyla insan ne yaşamış ve neyi ölümsüzleştirmişse…Ay, ışığını bu topraklar üzerine serdiğinde, gece sessizliğe daha bir gömülür. İşte o zamanlarda anaların ninni sesleri ay ışığı üzerinde kutsal bir gezintiye çıkar. Ninniler yörenin mitolojik geçmişinin küçük ipuçlarını taşır. Çocuğunu bir kelebeğin gürültüsünden sakınan annenin ninnisi, aynı zamanda Mardin’de kelebeğin çevresinde uçtuğu kişiye iyi şans getireceğine dair umudun da resmidir:
Can bebeğim gözbebeğim
Müjde veren kelebeğim
Bebeğimi uyandırma
Sana güller vereceğim
Ninni bebek ninni oy



Kaynakça:
  • Cemil Demirsipahi (1975). Türk Halk Oyunları, 1. Baskı, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Metin And, “Halk Oyunlarımızın Koreografik Düzenlerine Göre Sınıflandırılması”, Türkiye’de İlk Halk Oyunları Semineri, Aralık 1996, Şerif Baykurt (Haz.), İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
  • Naciye Akyıldız (Der.) (2000). Türk Halk Oyunları, 1. Baskı, İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
  • http://www.mardin.gov.tr/nota/mardinmuzigi.asp
  • http://www.mardin.gov.tr/turkce/yasayantarihmardin/halkoyunlari.asp
  • http://www.mardinimiz.com/yerelsarkilar.htm
  • http://www.mardinlim.com/muzikler.html
  • http://savursesi.sitemynet.com/savur/id9.htm
  • http://www.discoverturkey.com/yeni/mardin/turkuler.html
  • http://www.mardin47.itgo.com/6.htm
  • http://www.mardinliyim.com/muzik.htm
  • http://forumclass.grafbb.com/mardinmardin-h5.htm
 
F

Faruk GÜLTAŞLI

#3
Yazıyı okudum. Bazı yanlışlılar var.Tuma - Cemil - Zeki Tüfekçi kardeşler Süryani değil, Keldani Katolik cematindendirler.
 
Üst