Linux Hakkında Genel Bilgi
Linux , serbestçe dağıtılabilen, çokgörevli, çok kullanıcılı UNIX işletim sistemi türevidir. Linux, İnternet üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi tarafından ortak olarak geliştirilmekte olan ve başta IBM-PC uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere birçok platformda çalışabilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir işletim sistemidir.
UNIX 70'li yılların ortalarında büyük bilgisayarlar üzerinde çok kullanıcılı bir işletim sistemi olarak geliştirilmiştir. Zaman içerisinde yayılmış ve birçok türevi ortaya çıkmıştır. UNIX ismi UNIX Research Laboratories INC şirketinin tescilli markası olduğundan dolayı birçok şirket, aynı temele dayanan işletim sistemleri için değişik isimler kullanagelmişlerdir. Örnek olarak
· Hewlett-Packard; HP-UX
· IBM; AIX
· Sun Microsystems; SunOS
kullanmaktadırlar. Bugün kişisel bilgisayarlardan süper bilgisayarlara kadar bir çok bilgisayar için yazılmış bulunan UNIX türevleri mevcuttur. Ne var ki bu türevlerin çoğu gelişimi belirli bir noktada durmuş ve yüksek fiyatla satılan ticari yazılımlardır.Linux, temel olarak Finlandiya Üniversitesinde öğrenci olan Linus Torvalds 'ın ve İnternet üzerinde meraklı bir çok yazılımcının katkıları ile geliştirilmiştir. Linux gelişimi açık bir şekilde yapılmaktadır. Bunun anlamı, işletim sisteminin her aşaması açık olarak İnternet üzerinde yayınlanmakta, dünyanın dört bir yanında kullanıcılar tarafından test edilmekte, hataları ve eksiklikleri tesbit edilerek düzeltilmekte ve geliştirilmektedir. Zaman zaman bu deneme aşamaları belirli bir noktada durdurulur ve güvenilir bir işletim sistemi sunulup, geliştirme için ayrı bir seriye devam edilir. Geliştirmede yer alan bu açıklık Linux'un en büyük avantajlarından biridir. Gelişimi evrimseldir, hatalar anında kullanıcılar tarafından tesbit edilip rapor edilmekte ve birçok kişinin katkısıyla düzeltilmektedir. Bazı işletim sistemi sürümleri saatler içerisinde güncellenebilmektedir.
Linux, Andy Tannenbaum tarafından geliştirilmiş olan Minix işletim sisteminden esinlenilmiştir. Linus Torvalds boş zamanlarında Minix'ten daha iyi bir Minix işletim sistemi yaratmak düşüncesiyle 1991 Ağustos sonlarında ilk çalışan Linux çekirdeğini oluşturdu. 5 Ekim 1991 tarihinde 0.02 sürümü Linux ilk defa tanıtıldı. Linus, comp.os.minix haber grubuna gönderdiği yazıda yeni bir işletim sistemi geliştirmekte olduğunu ve ilgilenen herkesin yardımını beklediğini yazmıştı. İşletim sisteminin çekirdeği için verilen numaralar kısa sürede bir standart kazandı. a.x.y seklinde belirtilen çekirdek türevlerinde y bulunulan seviyeyi, x gelişim aşamasını göstermektedir. Tek sayılı x'ler geliştirme aşamalarını çift sayılı x'ler ise güvenilir Linux çekirdeklerini göstermektedirler. a ise değişik Linux sürümlerini belirtir. Bu yazının hazırlandığı Ocak 1998 içerisinde en son güvenilir (kararlı) Linux çekirdeği 2.0.33, en son gelişim aşamasındaki çekirdek ise 2.1.79'dur.
Linux gerçekten son yıllarda hızlı bir gelişme göstermiş, çesitli ülkelerden birçok kullanıcıya erişmiş ve yazılım desteği günden güne artmıştır. Değişik kuruluşlar Linux sistemi ve uygulama yazılımlarını biraraya getirerek dağıtımlar oluşturmuşlar ve kullanımını yaygınlaştırmışlardır.
..::: LINUX yüklemek için nelere ihtiyacım var ?
PC uyumlu bilgisayarlar üzerinde LINUX çalışabilmek için en az 20 Mbyte disk alanına 386sx bir işlemciye ve 3 Mbyte hafızaya ihtiyaç bulunmaktadır. Kullanılacak uygulamaya bağlı olarak daha fazla disk ve hafıza performansını artırmaktadır. Örnek olarak 8 Mbyte RAM'a sahip bir 486 üzerinde LINUX son derece güzel performans verir.
LINUX performanslı çalışabilmek için kendi dosya sistemine ihtiyaç duyar. Bu yüzden Sabit disk üzerinde ayrı bir bölüm (partition) üzerinde yer alması tavsiye edilir. LINUX için uygulamaya bağlı olarak 20 ila 300 Mbyte'lık bir sistem alanı gerekmektedir. LINUX yüklemeden önce disk üzerinde bu yerin hazırlanmalıdır. Bazı yardımcı yazılımlar (FIPS) sayesinde sabit diskinizi yeniden formatlamadan (içindeki mevcut bilgileri kaybetmeden) bölümleme yapmak mümkün olabilmektedir. Bu sayede çalışan sisteminizde yeterli boşluk varsa LINUX için gereken bir bölüm yaratabilirsiniz. Tabii ki LINUX'u tek başına bir başka disk'e (veya mevcut diskinize) de kurabilirsiniz.
..::: LINUX ile başka işletim sistemlerini birarada kullanabilir miyim ?
LINUX, DOS, NT, Win95, OS/2 gibi işletim sistemleriyle bir arada çalışabilir. Bu durumda bilgisayar açıldığında bir menü yardımıyla işletim sistemini seçmeniz ve o işletim sistemine geçmeniz mümkündür.
Ek olarak LINUX altından DOS, HPFS, VFAT gibi değişik işletim sistemlerine ait disk alanlarına erişebilir ve buradaki dosyaları kullanabilirsiniz (tabii ki örnek olarak bir DOS programı LINUX altında doğrudan çalışmayacaktır)
LINUX'ta fazla zorlanmadan rahatlıkla DOS disketlerini yazıp okuyabilirsiniz. LINUX altında yer alan Emulatörler ile Windows ve DOS altında yer alan yazılımların çalıştırılması mümkün olabilmektedir. (Ancak kabul etmek gerekir ki, ağırlıklı olarak DOS altında yer alan yazılımların kullanılması gerekiyorsa gerçek DOS altında çalışmak daha verimli olacaktır.)
DOS altından LINUX kısmında yer alan dosyalara erişmek için bazı yazılımlar bulunmaktadır. Ek olarak DOS altından bir yazılım (LOADLIN) yardımıyle LINUX'a geçmek mümkün olmaktadır.
..:::: LINUX'u hangi amaçlarla kullanabilirim ?
Kişisel Bilgisayarınızda LINUX:
LINUX özellikle evinde UNIX tabanlı bir işletim sistemi ile çalışmak isteyen, işi veya eğitimi nedeniyle UNIX ortamlarda yazılım kullanmak veya geliştirmek isteyen kişiler, bilgisayar yazılımları ve işletim sistemi üzerinde çalışan bilgisayar öğrencileri için vazgeçilmez bir işletim sistemidir.
Sanıldığının aksine LINUX altında hem shareware hem de paralı olarak yeteri kadar uygulama yazılımı bulunmaktadır. Bu bakımdan metin hazırlama, hesap tabloları, internet bağlantısı, çizim görüntüleme ve multimedia aracı dahil olmak üzere birçok uygulama için rahatlıkla LINUX kullanılabilir. Günümüzde yer alan harddisk boyutları düşünülecek olursa LINUX disk üzerinde o kadar önemli bir yer kaplamamaktadır (100-300 Mbyte ). Başka işletim sistemleri ile de bir arada barınabilir olması LINUX'u kişisel her türlü kullanım için LINUX'u iyi bir alternatif kılmaktadır.
Programcılık ile uğraşan kimseler için de bir sürü imkan sağlayan Linux üzerindeC, C++, Fortran, Java, Pascal, Ada, Perl, Tcl/Tk, ve diğer derleyecileri; bunların dışında editörler, hata ayıklıyıcılari bulabilirsiniz.
Linux ile oyun oynamak isteyenler de eve elleri boş gitmiyorlar. Doom, Quake, Tetris ve birsürü diğer oyunle ile hoşca vakit geçirebilirsiniz.
Temel Ağ Elemanı Olarak LINUX:
UNIX, tüm İnternet'in servislerinin (neredeyse) doğal işletim sistemidir. Linux bu nedenle temel ağ elemanı olarak gerçekten avantajlıdır. Bu konuda ihtiyaç duyabileceğiniz her türlü yazılımı bulmak mümkündür (İnternet araçlarının önemli bir bölümü işletim sistemiyle birlikte gelmektedir). Linux'u ağ elemanı olarak kullanmak istediiğinizde yapabileceklerinizden bazıları:
Yönlendirici
TCP/IP
IPX
AppleTalk
Bridge
Firewall
Communication/Terminal Sunucusu
X-Terminal
NC (Network Computer)
Yazıcı Paylaşımı/Sunucusu
Dosya Sunucusu
FTP Sunucusu
WWW Sunucusu
DNS Sunucusu
NEWS / Usenet Sunucusu
e-mail (smpt) Sunucusu
Win95/NT Ağ Sunucusu (Samba)
Novell Ağ Sunucus (Mars)
Apple Talk Ağ Sunucusu (NetATalk)
Proxy Sunucusu
IP Alias / IP Masquarading / IP Tunneling
Liste Sunucusu (listproc/listserv/majordomo)
..::: LINUX için hangi yazılımlar bulunuyor ?
Her ne kadar aksi iddia edilse de LINUX için yazılım bulmak sorun oluşturmamaktadır. Öncelikle tamamen POSIX uyumlu bir işletim sistemi olan LINUX üzerinde standart UNIX işletim sistemleri için yazılmış herhangi bir programı derlemek olanaklıdır. Bunun yanı sıra özellikle LINUX için yazılmış, kişisel bilgisayarlar için 'olmazsa olmaz' dedirtecek kelime işlemciler, hesap tabloları, veri tabanı yazılımları da vardır.
Linux , serbestçe dağıtılabilen, çokgörevli, çok kullanıcılı UNIX işletim sistemi türevidir. Linux, İnternet üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi tarafından ortak olarak geliştirilmekte olan ve başta IBM-PC uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere birçok platformda çalışabilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir işletim sistemidir.
UNIX 70'li yılların ortalarında büyük bilgisayarlar üzerinde çok kullanıcılı bir işletim sistemi olarak geliştirilmiştir. Zaman içerisinde yayılmış ve birçok türevi ortaya çıkmıştır. UNIX ismi UNIX Research Laboratories INC şirketinin tescilli markası olduğundan dolayı birçok şirket, aynı temele dayanan işletim sistemleri için değişik isimler kullanagelmişlerdir. Örnek olarak
· Hewlett-Packard; HP-UX
· IBM; AIX
· Sun Microsystems; SunOS
kullanmaktadırlar. Bugün kişisel bilgisayarlardan süper bilgisayarlara kadar bir çok bilgisayar için yazılmış bulunan UNIX türevleri mevcuttur. Ne var ki bu türevlerin çoğu gelişimi belirli bir noktada durmuş ve yüksek fiyatla satılan ticari yazılımlardır.Linux, temel olarak Finlandiya Üniversitesinde öğrenci olan Linus Torvalds 'ın ve İnternet üzerinde meraklı bir çok yazılımcının katkıları ile geliştirilmiştir. Linux gelişimi açık bir şekilde yapılmaktadır. Bunun anlamı, işletim sisteminin her aşaması açık olarak İnternet üzerinde yayınlanmakta, dünyanın dört bir yanında kullanıcılar tarafından test edilmekte, hataları ve eksiklikleri tesbit edilerek düzeltilmekte ve geliştirilmektedir. Zaman zaman bu deneme aşamaları belirli bir noktada durdurulur ve güvenilir bir işletim sistemi sunulup, geliştirme için ayrı bir seriye devam edilir. Geliştirmede yer alan bu açıklık Linux'un en büyük avantajlarından biridir. Gelişimi evrimseldir, hatalar anında kullanıcılar tarafından tesbit edilip rapor edilmekte ve birçok kişinin katkısıyla düzeltilmektedir. Bazı işletim sistemi sürümleri saatler içerisinde güncellenebilmektedir.
Linux, Andy Tannenbaum tarafından geliştirilmiş olan Minix işletim sisteminden esinlenilmiştir. Linus Torvalds boş zamanlarında Minix'ten daha iyi bir Minix işletim sistemi yaratmak düşüncesiyle 1991 Ağustos sonlarında ilk çalışan Linux çekirdeğini oluşturdu. 5 Ekim 1991 tarihinde 0.02 sürümü Linux ilk defa tanıtıldı. Linus, comp.os.minix haber grubuna gönderdiği yazıda yeni bir işletim sistemi geliştirmekte olduğunu ve ilgilenen herkesin yardımını beklediğini yazmıştı. İşletim sisteminin çekirdeği için verilen numaralar kısa sürede bir standart kazandı. a.x.y seklinde belirtilen çekirdek türevlerinde y bulunulan seviyeyi, x gelişim aşamasını göstermektedir. Tek sayılı x'ler geliştirme aşamalarını çift sayılı x'ler ise güvenilir Linux çekirdeklerini göstermektedirler. a ise değişik Linux sürümlerini belirtir. Bu yazının hazırlandığı Ocak 1998 içerisinde en son güvenilir (kararlı) Linux çekirdeği 2.0.33, en son gelişim aşamasındaki çekirdek ise 2.1.79'dur.
Linux gerçekten son yıllarda hızlı bir gelişme göstermiş, çesitli ülkelerden birçok kullanıcıya erişmiş ve yazılım desteği günden güne artmıştır. Değişik kuruluşlar Linux sistemi ve uygulama yazılımlarını biraraya getirerek dağıtımlar oluşturmuşlar ve kullanımını yaygınlaştırmışlardır.
..::: LINUX yüklemek için nelere ihtiyacım var ?
PC uyumlu bilgisayarlar üzerinde LINUX çalışabilmek için en az 20 Mbyte disk alanına 386sx bir işlemciye ve 3 Mbyte hafızaya ihtiyaç bulunmaktadır. Kullanılacak uygulamaya bağlı olarak daha fazla disk ve hafıza performansını artırmaktadır. Örnek olarak 8 Mbyte RAM'a sahip bir 486 üzerinde LINUX son derece güzel performans verir.
LINUX performanslı çalışabilmek için kendi dosya sistemine ihtiyaç duyar. Bu yüzden Sabit disk üzerinde ayrı bir bölüm (partition) üzerinde yer alması tavsiye edilir. LINUX için uygulamaya bağlı olarak 20 ila 300 Mbyte'lık bir sistem alanı gerekmektedir. LINUX yüklemeden önce disk üzerinde bu yerin hazırlanmalıdır. Bazı yardımcı yazılımlar (FIPS) sayesinde sabit diskinizi yeniden formatlamadan (içindeki mevcut bilgileri kaybetmeden) bölümleme yapmak mümkün olabilmektedir. Bu sayede çalışan sisteminizde yeterli boşluk varsa LINUX için gereken bir bölüm yaratabilirsiniz. Tabii ki LINUX'u tek başına bir başka disk'e (veya mevcut diskinize) de kurabilirsiniz.
..::: LINUX ile başka işletim sistemlerini birarada kullanabilir miyim ?
LINUX, DOS, NT, Win95, OS/2 gibi işletim sistemleriyle bir arada çalışabilir. Bu durumda bilgisayar açıldığında bir menü yardımıyla işletim sistemini seçmeniz ve o işletim sistemine geçmeniz mümkündür.
Ek olarak LINUX altından DOS, HPFS, VFAT gibi değişik işletim sistemlerine ait disk alanlarına erişebilir ve buradaki dosyaları kullanabilirsiniz (tabii ki örnek olarak bir DOS programı LINUX altında doğrudan çalışmayacaktır)
LINUX'ta fazla zorlanmadan rahatlıkla DOS disketlerini yazıp okuyabilirsiniz. LINUX altında yer alan Emulatörler ile Windows ve DOS altında yer alan yazılımların çalıştırılması mümkün olabilmektedir. (Ancak kabul etmek gerekir ki, ağırlıklı olarak DOS altında yer alan yazılımların kullanılması gerekiyorsa gerçek DOS altında çalışmak daha verimli olacaktır.)
DOS altından LINUX kısmında yer alan dosyalara erişmek için bazı yazılımlar bulunmaktadır. Ek olarak DOS altından bir yazılım (LOADLIN) yardımıyle LINUX'a geçmek mümkün olmaktadır.
..:::: LINUX'u hangi amaçlarla kullanabilirim ?
Kişisel Bilgisayarınızda LINUX:
LINUX özellikle evinde UNIX tabanlı bir işletim sistemi ile çalışmak isteyen, işi veya eğitimi nedeniyle UNIX ortamlarda yazılım kullanmak veya geliştirmek isteyen kişiler, bilgisayar yazılımları ve işletim sistemi üzerinde çalışan bilgisayar öğrencileri için vazgeçilmez bir işletim sistemidir.
Sanıldığının aksine LINUX altında hem shareware hem de paralı olarak yeteri kadar uygulama yazılımı bulunmaktadır. Bu bakımdan metin hazırlama, hesap tabloları, internet bağlantısı, çizim görüntüleme ve multimedia aracı dahil olmak üzere birçok uygulama için rahatlıkla LINUX kullanılabilir. Günümüzde yer alan harddisk boyutları düşünülecek olursa LINUX disk üzerinde o kadar önemli bir yer kaplamamaktadır (100-300 Mbyte ). Başka işletim sistemleri ile de bir arada barınabilir olması LINUX'u kişisel her türlü kullanım için LINUX'u iyi bir alternatif kılmaktadır.
Programcılık ile uğraşan kimseler için de bir sürü imkan sağlayan Linux üzerindeC, C++, Fortran, Java, Pascal, Ada, Perl, Tcl/Tk, ve diğer derleyecileri; bunların dışında editörler, hata ayıklıyıcılari bulabilirsiniz.
Linux ile oyun oynamak isteyenler de eve elleri boş gitmiyorlar. Doom, Quake, Tetris ve birsürü diğer oyunle ile hoşca vakit geçirebilirsiniz.
Temel Ağ Elemanı Olarak LINUX:
UNIX, tüm İnternet'in servislerinin (neredeyse) doğal işletim sistemidir. Linux bu nedenle temel ağ elemanı olarak gerçekten avantajlıdır. Bu konuda ihtiyaç duyabileceğiniz her türlü yazılımı bulmak mümkündür (İnternet araçlarının önemli bir bölümü işletim sistemiyle birlikte gelmektedir). Linux'u ağ elemanı olarak kullanmak istediiğinizde yapabileceklerinizden bazıları:
Yönlendirici
TCP/IP
IPX
AppleTalk
Bridge
Firewall
Communication/Terminal Sunucusu
X-Terminal
NC (Network Computer)
Yazıcı Paylaşımı/Sunucusu
Dosya Sunucusu
FTP Sunucusu
WWW Sunucusu
DNS Sunucusu
NEWS / Usenet Sunucusu
e-mail (smpt) Sunucusu
Win95/NT Ağ Sunucusu (Samba)
Novell Ağ Sunucus (Mars)
Apple Talk Ağ Sunucusu (NetATalk)
Proxy Sunucusu
IP Alias / IP Masquarading / IP Tunneling
Liste Sunucusu (listproc/listserv/majordomo)
..::: LINUX için hangi yazılımlar bulunuyor ?
Her ne kadar aksi iddia edilse de LINUX için yazılım bulmak sorun oluşturmamaktadır. Öncelikle tamamen POSIX uyumlu bir işletim sistemi olan LINUX üzerinde standart UNIX işletim sistemleri için yazılmış herhangi bir programı derlemek olanaklıdır. Bunun yanı sıra özellikle LINUX için yazılmış, kişisel bilgisayarlar için 'olmazsa olmaz' dedirtecek kelime işlemciler, hesap tabloları, veri tabanı yazılımları da vardır.