Sponsorlu Bağlantılar
Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) Nedir?
Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH)
millet ekonomisinin bir devre (genellikle bir yıl) zarfında iktisâdi faaliyetlerinin sonucunu, topyekün ifâdeye yarayan bir terim. İktisâdi faaliyet brüt olarak ifâde edilmekte olup, dö Nem içinde makinalar, techizât ve tesislerde meydana gelen aşınma ve eksilmeler dikkate alınmadan mal ve hizmetlerin toplamı Göz
önünde bulundurulur. Bahse konu mallar ise fert ve husûsi teşebbüslerle devlet sektörü tarafından meydana getirilmiş istihsal malları, kapital malları ve hizmetleri ifâde etmektedir. Bu mal ve hizmetler, fiziki yapılarıyla değil, o devre zarfında değer buldukları fiyatlarla, yâni para kıymetiyle yekûna dâhil edilirler. Mal ve hizmetlerin para olarak değerlendirilmesi, nihai üretim üzerinden yapılması gerekir. Aksi takdirde mükerrer hesaplamalara sebebiyet verilmiş olunur.
GSMH’nın hesap edilmesi
Bir ekonominin belli bir dönemdeki (bir yıl) gayri sâfi milli hâsılasına (GSMH), özel ve devletin yaptıkları har cama lara (C), gayri sâfi yatırım harcamalarına (I) ve devletin câri sarfiyâtına (G) denirse “harcamalar Cinsin den”:
GSMH = C+I+G formülü ile ifâde etmek mümkündür.
Ekonominin milletlerarası Ekonomik münâsebetlerini de dikkate alırsak, ihrâcât ve ithâlât farkını da bu yeküne dâhil etmemiz gerekecektir. İhrâcata (E), ithâlâta (M) dersek, ihrâcât ile ithâlât arasındaki fark kadar tutarın ilâvesiyle:
GSMH=C+I+G+(E-M) şeklinde formüle edilir.
Yukarıdaki kalemlerin müfredâtı
şunlardan ibârettir:
1. Özel istihlâk (=Tüketim)…….C
a) Da Yanıklı mallar,
b) Dayanıksız mallar,
c) Hizmetler.
2. Gayri sâfi yatırım (Devlet sektörü dahil)…….I
a) İstihsâl techizâtı,
b) Stoklar (ham madde, yarı mamuller, satışa hazır mallar),
c) İnşâat (mesken).
3. Devlet câri sarfiyâtı…….G
4. Dış âlem geliri (+ veya – olarak):
Yekün: Gayri sâfi milli hâsıl ayı vermektedir.
GSMH’dan aşınma ve eksilmeler çıktıktan sonra, kalan tutara sâfi milli hâsıla (SMH) denir. SMH’dan vâsıtalı vergiler çıkarıldıktan sonra, istihsâl faktörleri sâhiplerinin o yıl hizmetleri karşılığı olarak elde ettikleri gelirin yekününe Milli Gelir (MG) denir. Netice itibâriyle MG, ekonominin bir devre
zarfında meydana getirdiği kıymetlerin n Akit olarak bütününü ifâde eder. Devre içindeki transfer ödeme ve gelirleri, MG’ye dâhil edilmezler. MG’nin hesap edilmesinde vâsıtalı vergilerin düşülmesinin sebebi reel üretim ve hizmetlerin tesbit edilmesi içindir. GSMH’nın diğer bir hesap edilme şekli kazançlar yoluyla olmaktadır: Ücret ve maaşlar+Teşebbüs ve
serbest meslek gelirleri + Şirket gelirleri (Dağıtılmış ve dağıtılmamış kârlar) + Kira gelirleri + Net fâizler yekünü; MG’yi meydana getirmekte; buna vasıtalı vergilerin ilâvesiyle SMH elde edilmekte; bu yeküne aşınma ve eskimeler ilâve edilerek GSMH bulunmuş olmaktadır.
GSMH’nın başka bir hesap şekli de üretilen mal ve hizmetler yönüyle olmaktadır. Aşağıda ifâde edilen:
toprak ve hayvan ürünleri + Sınâi tesisler, mamûller ve hammaddeler + İnşâat + Ulaştırma + Ticâret + Mâli müesseseler + Mesken hizmetleri + Serbest meslekler ve hizmetler + Dış ticâret (+ veya gelir farkı) kalemlerin yekünü GSMH’yı vermektedir.
Her üç hesaplama şekli de netice itibârıyla aynı sonuçlara ulaşmaktadır.
GSMH ve SMH, millet ekonomisinin bir yıllık faaliyet sonucunu farklı yönlerden aksettirir ve değişik maksatlar için kullanılır. Meselâ, kısa vâdedeki ve uzun vâdelerdeki ekonomik gelişme ve değişmelerin seyri; ekonomik kararların başarılı, başarısız olma durumları; iktisâdi gelişmelerdeki başarı derecesi; olağanüstü zamanlarda, harb zamanlarında ekonominin gücü vs. daha birçok benzer hususlarda GSMH, SMH veya MG’ye âit bilgilerden istifâde etme cihetine gidilmektedir.
Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH)
millet ekonomisinin bir devre (genellikle bir yıl) zarfında iktisâdi faaliyetlerinin sonucunu, topyekün ifâdeye yarayan bir terim. İktisâdi faaliyet brüt olarak ifâde edilmekte olup, dö Nem içinde makinalar, techizât ve tesislerde meydana gelen aşınma ve eksilmeler dikkate alınmadan mal ve hizmetlerin toplamı Göz
önünde bulundurulur. Bahse konu mallar ise fert ve husûsi teşebbüslerle devlet sektörü tarafından meydana getirilmiş istihsal malları, kapital malları ve hizmetleri ifâde etmektedir. Bu mal ve hizmetler, fiziki yapılarıyla değil, o devre zarfında değer buldukları fiyatlarla, yâni para kıymetiyle yekûna dâhil edilirler. Mal ve hizmetlerin para olarak değerlendirilmesi, nihai üretim üzerinden yapılması gerekir. Aksi takdirde mükerrer hesaplamalara sebebiyet verilmiş olunur.
GSMH’nın hesap edilmesi
Bir ekonominin belli bir dönemdeki (bir yıl) gayri sâfi milli hâsılasına (GSMH), özel ve devletin yaptıkları har cama lara (C), gayri sâfi yatırım harcamalarına (I) ve devletin câri sarfiyâtına (G) denirse “harcamalar Cinsin den”:
GSMH = C+I+G formülü ile ifâde etmek mümkündür.
Ekonominin milletlerarası Ekonomik münâsebetlerini de dikkate alırsak, ihrâcât ve ithâlât farkını da bu yeküne dâhil etmemiz gerekecektir. İhrâcata (E), ithâlâta (M) dersek, ihrâcât ile ithâlât arasındaki fark kadar tutarın ilâvesiyle:
GSMH=C+I+G+(E-M) şeklinde formüle edilir.
Yukarıdaki kalemlerin müfredâtı
şunlardan ibârettir:
1. Özel istihlâk (=Tüketim)…….C
a) Da Yanıklı mallar,
b) Dayanıksız mallar,
c) Hizmetler.
2. Gayri sâfi yatırım (Devlet sektörü dahil)…….I
a) İstihsâl techizâtı,
b) Stoklar (ham madde, yarı mamuller, satışa hazır mallar),
c) İnşâat (mesken).
3. Devlet câri sarfiyâtı…….G
4. Dış âlem geliri (+ veya – olarak):
Yekün: Gayri sâfi milli hâsıl ayı vermektedir.
GSMH’dan aşınma ve eksilmeler çıktıktan sonra, kalan tutara sâfi milli hâsıla (SMH) denir. SMH’dan vâsıtalı vergiler çıkarıldıktan sonra, istihsâl faktörleri sâhiplerinin o yıl hizmetleri karşılığı olarak elde ettikleri gelirin yekününe Milli Gelir (MG) denir. Netice itibâriyle MG, ekonominin bir devre
zarfında meydana getirdiği kıymetlerin n Akit olarak bütününü ifâde eder. Devre içindeki transfer ödeme ve gelirleri, MG’ye dâhil edilmezler. MG’nin hesap edilmesinde vâsıtalı vergilerin düşülmesinin sebebi reel üretim ve hizmetlerin tesbit edilmesi içindir. GSMH’nın diğer bir hesap edilme şekli kazançlar yoluyla olmaktadır: Ücret ve maaşlar+Teşebbüs ve
serbest meslek gelirleri + Şirket gelirleri (Dağıtılmış ve dağıtılmamış kârlar) + Kira gelirleri + Net fâizler yekünü; MG’yi meydana getirmekte; buna vasıtalı vergilerin ilâvesiyle SMH elde edilmekte; bu yeküne aşınma ve eskimeler ilâve edilerek GSMH bulunmuş olmaktadır.
GSMH’nın başka bir hesap şekli de üretilen mal ve hizmetler yönüyle olmaktadır. Aşağıda ifâde edilen:
toprak ve hayvan ürünleri + Sınâi tesisler, mamûller ve hammaddeler + İnşâat + Ulaştırma + Ticâret + Mâli müesseseler + Mesken hizmetleri + Serbest meslekler ve hizmetler + Dış ticâret (+ veya gelir farkı) kalemlerin yekünü GSMH’yı vermektedir.
Her üç hesaplama şekli de netice itibârıyla aynı sonuçlara ulaşmaktadır.
GSMH ve SMH, millet ekonomisinin bir yıllık faaliyet sonucunu farklı yönlerden aksettirir ve değişik maksatlar için kullanılır. Meselâ, kısa vâdedeki ve uzun vâdelerdeki ekonomik gelişme ve değişmelerin seyri; ekonomik kararların başarılı, başarısız olma durumları; iktisâdi gelişmelerdeki başarı derecesi; olağanüstü zamanlarda, harb zamanlarında ekonominin gücü vs. daha birçok benzer hususlarda GSMH, SMH veya MG’ye âit bilgilerden istifâde etme cihetine gidilmektedir.