Sponsorlu Bağlantılar
Fransa'daki yasal konumu
Fransız Anayasası'na göre Fransızca 1992'den beri Fransa'nın resmî dilidir.(Aslında 1539'dan beri önceki birtakım yasal metinlerde de Fransızca resmî dildir)
Resmî hükûmet yayınlarında, eğitim sisteminde, yasal sözleşmelerde, reklâmlarda yabancı sözcüklerin Fransızca'ya çevrilmesi zorunludur.
Fransızca'ya ek olarak Fransa'da pek çok yerel dil de konuşulur. Fransa Avrupa Yerel Diller Sözleşmesi'ne imza atmış olmasına karşın, 1958 anayasasına karşı olduğu gerekçesiyle bunu onaylamamamıştır.
İsviçre
Fransızca İsviçre'nin 4 resmî dilinden biri olup (diğerleri Almanca, İtalyanca, Romanşça) İsviçre nüfusunun %20'sinin anadilidir. Romanş dili İtalyancaya yakın bir dildir ve İsviçre halkının %6'sınca kullanılır.
Belçika
Fransızca Belçika'nın Valon bölgesinin resmî dilidir ancak bu bölgede Almanca konuşanlar doğu kantonlarda yaşar. Başkent Brüksel'in içinde yer aldığı merkez bölgesinin Felemenkçe ile birlikte iki resmî dilinden biridir. Bu bölgede çoğunlukla anadilleri olmamasına karşın nüfusun büyük çoğunluğu tarafından konuşulur. Valon ve Brüksel-merkez bölgelerine sınırı olmasına rağmen Flaman bölgesinde ise Fransızca ve Almanca resmî dil olmayıp Felemenkçe konuşulur. Ancak bu bölgede anadilleri Fransızca olan insanlar da yaşar.
Toplamda nüfusun %40'ı Fransızca, %60'ı Felemenkçe konuşur. Felemenkçe konuşan insanların %59'u da Fransızca'yı ikinci dilleri olarak konuşurlar. Bu bilgilere göre Belçikalıların %75'i Fransızca bilmektedir.
Monako ve Andorra
Monako Prensliği'nin ulusal dili Monégasque olmasına karşın Fransızca tek resmî dildir ve Fransız kökenliler ülke nüfusunun %47'sini oluştururlar.
Andorra'nın resmî dili ise Katalanca'dır. Fransa'ya yakın komşuluğu nedeniyle Fransızca da konuşulur. Fransız kökenliler ülke nüfusunun %7'sini oluşturur.
İtalya
İtalyanca ile birlikte Fransızca İtalyanların resmî bir dili olup İtalya'nın Aosta vadisi bölgesinde konuşulur. Buna ek olarak bölgede başka lehçeler de konuşulmaktadır ancak bunlar resmî açıdan henüz tanınmamıştır.
Lüksemburg
Fransızca Lüksemburg'un Almanca ve Lüksemburgca ile birlikte üç resmî dilinden birisidir. Lüksemburg eğitim sistemi üçlü dil yapısındadır. İlkokulun ilk yıllarında dersler Lüksemburgca, sonraki yıllarda Almanca, liseden itibaren ise Fransızca olarak okutulmaktadır.
Amerika
Kanada
Fransızca Kanada'nın resmî dillerinden biri olup İngilizce'den sonra en çok konuşulan ikinci dildir. Quebec eyaletinde ise Fransızca tek resmî dil olup 7 milyon insanın ana dilidir. Nüfusunun üçte biri Frankofon içinde yer alan New BrunswickOttawa, Ontario şehrinin ise iki resmî dili vardır. Ontario, Nova Scotia ve Manitoba bölgelerinde de resmî dil olmamasına karşın Fransızca konuşan insanlar yaşar.
Haiti
Fransızca toplumun okuryazar kesiminde konuşulmasına karşın Haiti'nin resmî dillerinden biridir. Fransızca kökenli Kreol dillerinden biri olan Haiti Kreolü ise nüfusun büyük kısmının ana dilidir.
Birleşik Devletler
Federal düzeyde resmî bir tanınması olmamasına karşın Fransızca Birleşik Devletler'de İngilizce ve İspanyolca'dan sonra en çok konuşulan üçüncü dildir. Louisiana, Maine, Vermont ve New Hampshire eyaletlerinde ise en çok konuşulan ikinci dildir. Louisiana'da Kayun ve Kreol Fransızcası konuşulur. 2000 verilerine göre Louisiana'da 194.000 insan evlerinde Fransızca konuşmaktadır.
Afrika
Dünyada Fransızca konuşan nüfusun büyük çoğunluğu Afrika'da yaşar. Uluslararası Fransızca konuşan Ülkeler Topluluğu'nun (Organisation internationale de la Francophonie) 2007 raporuna göre 31 farklı Afrika ülkesinde yaşayan 115 milyon Afrikalı Fransızca'yı anadili ya da ikinci dili olarak konuşabilmektedir. Fransızca Afrika genelinde ikinci bir dil olmasına karşın Abidjan, Libreville gibi şehirlerde ve Fildişi Kıyısı'nda sadece Fransızca konuşulmaktadır.
Afrika dillerinden etkilenerek gelişen Afrika Fransızcası'nın birçok çeşidi olmasından dolayı tek bir Afrika Fransızcası'ndan söz edilemez.Fransızca kökenli Kreol dillerine ek olarak Fransızca Hint Okyanusu'nda bulunan adalarda da konuşulur. Madagaskar'da Fransızca'nın yanında Malayo-Polinezyan bir dil olan Malagazi konuşulur. Mauritius ve Seyşel Adaları'nda İngilizce'nin resmî dil olmasından bu yana Fransızca ve İngilizce arasında bir çekişme vardır. Madagaskar'da da son yıllarda İngilizce resmî dil olmuştur.
Sahraaltı ülkelerde eğitimin yaygınlaşmasıyla birlikte Fransızca dili de yaygınlaşmış ve evrime uğramıştır.
Diğer ülkelerden Afrika'ya gelenler için Afrika Fransızcası'nı anlamak biraz güç olabilir, buna karşılık yazı dilinde çok büyük farklılıklar yoktur.
Fransızca pek çok Afrika ülkesinde resmi dildir:
Mısır’da çoğunlukla kullanılan yabancı dil İngilizce olmasına karşın üst ve orta sınıflarda Fransızca daha yaygın olarak bilinir ve konuşulur. Bu yüzden eğitim süreci içerisinde bir Mısırlı İngilizce’ye ek olarak Fransızca da öğrenir. Mısır, Fransızca konuşan ülkeler topluluğu (Frankofon)içerisinde yer alır.
Fransa’nın Hint Okyanusu’nda yer alan iki denizaşırı bölgesi Mayotte ve Réunion’da da resmî dil Fransızca’dır.
Asya
Asya'da; eski Fransız sömürgeleri olan Hindistan'ın Puduçeri şehrinde, Vietnam, Kamboçya ve Laos'da ticaret ve azınlık dili Fransızca olarak kabul edilir. Ayrıca Asya'daki diğer eski Fransız sömürgeleri olan Suriye ve Lübnan'da çoğunlukla kullanılan yabancı dil İngilizce olmasına karşın üst ve orta sınıflarda Fransızca daha yaygın olarak bilinir ve konuşulur. Lübnan, Fransızca konuşan ülkeler topluluğu (Frankofon)içerisinde yer alır.
Fransız Anayasası'na göre Fransızca 1992'den beri Fransa'nın resmî dilidir.(Aslında 1539'dan beri önceki birtakım yasal metinlerde de Fransızca resmî dildir)
Resmî hükûmet yayınlarında, eğitim sisteminde, yasal sözleşmelerde, reklâmlarda yabancı sözcüklerin Fransızca'ya çevrilmesi zorunludur.
Fransızca'ya ek olarak Fransa'da pek çok yerel dil de konuşulur. Fransa Avrupa Yerel Diller Sözleşmesi'ne imza atmış olmasına karşın, 1958 anayasasına karşı olduğu gerekçesiyle bunu onaylamamamıştır.
İsviçre
Fransızca İsviçre'nin 4 resmî dilinden biri olup (diğerleri Almanca, İtalyanca, Romanşça) İsviçre nüfusunun %20'sinin anadilidir. Romanş dili İtalyancaya yakın bir dildir ve İsviçre halkının %6'sınca kullanılır.
Belçika
Fransızca Belçika'nın Valon bölgesinin resmî dilidir ancak bu bölgede Almanca konuşanlar doğu kantonlarda yaşar. Başkent Brüksel'in içinde yer aldığı merkez bölgesinin Felemenkçe ile birlikte iki resmî dilinden biridir. Bu bölgede çoğunlukla anadilleri olmamasına karşın nüfusun büyük çoğunluğu tarafından konuşulur. Valon ve Brüksel-merkez bölgelerine sınırı olmasına rağmen Flaman bölgesinde ise Fransızca ve Almanca resmî dil olmayıp Felemenkçe konuşulur. Ancak bu bölgede anadilleri Fransızca olan insanlar da yaşar.
Toplamda nüfusun %40'ı Fransızca, %60'ı Felemenkçe konuşur. Felemenkçe konuşan insanların %59'u da Fransızca'yı ikinci dilleri olarak konuşurlar. Bu bilgilere göre Belçikalıların %75'i Fransızca bilmektedir.
Monako ve Andorra
Monako Prensliği'nin ulusal dili Monégasque olmasına karşın Fransızca tek resmî dildir ve Fransız kökenliler ülke nüfusunun %47'sini oluştururlar.
Andorra'nın resmî dili ise Katalanca'dır. Fransa'ya yakın komşuluğu nedeniyle Fransızca da konuşulur. Fransız kökenliler ülke nüfusunun %7'sini oluşturur.
İtalya
İtalyanca ile birlikte Fransızca İtalyanların resmî bir dili olup İtalya'nın Aosta vadisi bölgesinde konuşulur. Buna ek olarak bölgede başka lehçeler de konuşulmaktadır ancak bunlar resmî açıdan henüz tanınmamıştır.
Lüksemburg
Fransızca Lüksemburg'un Almanca ve Lüksemburgca ile birlikte üç resmî dilinden birisidir. Lüksemburg eğitim sistemi üçlü dil yapısındadır. İlkokulun ilk yıllarında dersler Lüksemburgca, sonraki yıllarda Almanca, liseden itibaren ise Fransızca olarak okutulmaktadır.
Amerika
Kanada
Fransızca Kanada'nın resmî dillerinden biri olup İngilizce'den sonra en çok konuşulan ikinci dildir. Quebec eyaletinde ise Fransızca tek resmî dil olup 7 milyon insanın ana dilidir. Nüfusunun üçte biri Frankofon içinde yer alan New BrunswickOttawa, Ontario şehrinin ise iki resmî dili vardır. Ontario, Nova Scotia ve Manitoba bölgelerinde de resmî dil olmamasına karşın Fransızca konuşan insanlar yaşar.
Haiti
Fransızca toplumun okuryazar kesiminde konuşulmasına karşın Haiti'nin resmî dillerinden biridir. Fransızca kökenli Kreol dillerinden biri olan Haiti Kreolü ise nüfusun büyük kısmının ana dilidir.
Birleşik Devletler
Federal düzeyde resmî bir tanınması olmamasına karşın Fransızca Birleşik Devletler'de İngilizce ve İspanyolca'dan sonra en çok konuşulan üçüncü dildir. Louisiana, Maine, Vermont ve New Hampshire eyaletlerinde ise en çok konuşulan ikinci dildir. Louisiana'da Kayun ve Kreol Fransızcası konuşulur. 2000 verilerine göre Louisiana'da 194.000 insan evlerinde Fransızca konuşmaktadır.
Afrika
Dünyada Fransızca konuşan nüfusun büyük çoğunluğu Afrika'da yaşar. Uluslararası Fransızca konuşan Ülkeler Topluluğu'nun (Organisation internationale de la Francophonie) 2007 raporuna göre 31 farklı Afrika ülkesinde yaşayan 115 milyon Afrikalı Fransızca'yı anadili ya da ikinci dili olarak konuşabilmektedir. Fransızca Afrika genelinde ikinci bir dil olmasına karşın Abidjan, Libreville gibi şehirlerde ve Fildişi Kıyısı'nda sadece Fransızca konuşulmaktadır.
Afrika dillerinden etkilenerek gelişen Afrika Fransızcası'nın birçok çeşidi olmasından dolayı tek bir Afrika Fransızcası'ndan söz edilemez.Fransızca kökenli Kreol dillerine ek olarak Fransızca Hint Okyanusu'nda bulunan adalarda da konuşulur. Madagaskar'da Fransızca'nın yanında Malayo-Polinezyan bir dil olan Malagazi konuşulur. Mauritius ve Seyşel Adaları'nda İngilizce'nin resmî dil olmasından bu yana Fransızca ve İngilizce arasında bir çekişme vardır. Madagaskar'da da son yıllarda İngilizce resmî dil olmuştur.
Sahraaltı ülkelerde eğitimin yaygınlaşmasıyla birlikte Fransızca dili de yaygınlaşmış ve evrime uğramıştır.
Diğer ülkelerden Afrika'ya gelenler için Afrika Fransızcası'nı anlamak biraz güç olabilir, buna karşılık yazı dilinde çok büyük farklılıklar yoktur.
Fransızca pek çok Afrika ülkesinde resmi dildir:
- Benin
- Burkina Faso
- Burundi
- Cibuti
- Çad
- Demokratik Kongo Cumhuriyeti
- Ekvator Ginesi
- Fildişi Kıyısı
- Gabon
- Gine
- Kamerun
- Komorolar
- Kongo (Brazzaville)
- Madagaskar
- Mali
- Nijer
- Orta Afrika Cumhuriyeti
- Ruanda
- Senegal
- Seyşel Adaları
- Togo
- Cezayir
- Fas
- Moritanya
- Tunus
Mısır’da çoğunlukla kullanılan yabancı dil İngilizce olmasına karşın üst ve orta sınıflarda Fransızca daha yaygın olarak bilinir ve konuşulur. Bu yüzden eğitim süreci içerisinde bir Mısırlı İngilizce’ye ek olarak Fransızca da öğrenir. Mısır, Fransızca konuşan ülkeler topluluğu (Frankofon)içerisinde yer alır.
Fransa’nın Hint Okyanusu’nda yer alan iki denizaşırı bölgesi Mayotte ve Réunion’da da resmî dil Fransızca’dır.
Asya
Asya'da; eski Fransız sömürgeleri olan Hindistan'ın Puduçeri şehrinde, Vietnam, Kamboçya ve Laos'da ticaret ve azınlık dili Fransızca olarak kabul edilir. Ayrıca Asya'daki diğer eski Fransız sömürgeleri olan Suriye ve Lübnan'da çoğunlukla kullanılan yabancı dil İngilizce olmasına karşın üst ve orta sınıflarda Fransızca daha yaygın olarak bilinir ve konuşulur. Lübnan, Fransızca konuşan ülkeler topluluğu (Frankofon)içerisinde yer alır.