Sponsorlu Bağlantılar
7.sınıf fen ve teknoloji dersleri - deniz ekosistemi - çöl ekosistemi - orman ekosistemi
Ortak bir atadan meydana gelen, birbirine çok benzeyen çiftleştiklerinde üreme yeteneğine sahip canlılar tür adını alır.
İnsan, sarıçam ağaçları, Van kedisi, aslan, kırmızı gül birer türdür. Aralarında verimli bireyler oluşturmayan katır veya kurt köpeği gibi canlılar ise tür değildir.
Dünya üzerinde yayılmış türlerin belli yaşama bölgeleri vardır. Bir türün yaşama alanı habitat (yuva – adres) olarak adlandırılır.
Belli bir bölgede yaşayan bir türe ait canlı topluluğu popülâsyon adını alır.
Sazan balıkları popülâsyon değildir. Fakat Fırat Irmağı’ndaki sazan balıkları bir popülâsyondur.
Sarıçam ağaçları popülâsyon değildir. Fakat Belgrat Ormanı’ndaki sarıçam ağaçları popülâsyondur.
Bir bölgede popülâsyonların yaşaması için mutlaka başka popülâsyonlar ve cansız çevrenin (su, toprak, hava) bulunması gerekir.
Belli bir habitattaki hayvan ve bitki topluluğu ile bu topluluğun içinde yaşadığı çevreden oluşan, aralarında madde alışverişi olan ve büyük ölçüde kendi kendine yeten sistem ise ekosistem olarak adlandırılır. Çöl bir ekosistemdir, göl de bir ekosistemdir. Akarsu ve ormanlarda birer ekosistem örneğidir.
EKOSİSTEM
Canlı Öğeler Cansız Öğeler
- Üreticiler - Işık
- Tüketiciler - Su
- Ayrıştırıcılar - Sıcaklık
-İklim
- Toprak
- Minareler
Her ekosistemde üretici, tüketici ve ayrıştırıcı canlılar bulunur. Bu canlıların çeşidini ve miktarını daha cansız öğeler belirler. Mesela ışık sayesinde bitkiler besin ürettikleri gibi ışık alma süresinin farklı olması bitkilerin yaprak ve çiçek açma zamanlarını belirler.
Su bulmak ve vücut suyunu korumak canlılar için önemli bir sorundur. Canlıların suya olan gereksinimleri, kuraklığa olan dayaklılığı canlıların dünya üzerindeki değişimini etkilemektedir.
Sıcaklık ekolojik faktörlerin en önemlilerindendir. Özellikle enzimlerin işleyişi sıcaklıkla doğrudan ilişkilidir. Bazı canlılar dar bir sıcaklık aralığında yaşılabilirken, bazıları oldukça farklı sıcaklıklarda yaşayabilir.
Toprak üreticileri doğrudan etkilerken, tüketicileri dolaylı yoldan etkiler. Özellikle toprakta organik ve inorganik madde miktarı önemlidir. Her bitki aynı tip toprakta yetişmez. Özellikle topraktaki hava miktarı bitki köklerinin gelişiminde önemlidir. İyi havalandırılmamış toprakta bitkiler büyüyemez.
İklim canlıların dağılımını etkileyen faktörlerden biridir. Örneğin; Doğu Anadolu Bölgesi’nde patates yetişirken portakal yetişmez. Karadeniz Bölgesi’nde fındık ve çay yetişirken bu bitkiler Ege Bölgesi’nde yetişmez.
Deniz Ekosistemi
Denizlerdeki canlı çeşidi ve popülâsyonların büyüklüğünü; ışık, sıcaklık tuz miktarı ve deniz akıntıları gibi etmenler belirler.
Denizin kıyı kısmından derinlere indikçe oldukça fazla çeşitte canlıya rastlarız. Işığın ulaşabildiği bu noktalarda bazı tek hücreliler, kıkırdak ve kemikli balıklar, mürekkep balıkları, ahtapotlar, karides ve yengeç türleri yer alır. Hazar denizi canlı türü bakımından oldukça zengin bir denizdir.
Yağmur Ormanı Ekosistemi
Yıllık yağış miktarları fazla olan tropikal yağmur ormanlarında zengin bir bitki örtüsü vardır. Bitki örtüsü zenginliği hayvan çeşitliliğini de etkiler.
Çöl Ekosistemi
Çöl ekosistemlerinde ani sıcaklık farklılıkları görülür. Kaktüs gibi aşırı sıcağa dayanıklı bitkiler bulunur. Üretici canlı miktarı az olduğundan canlı çeşitliliği çok azdır.
Popülâsyonlar yaşamlarını devam ettirmek için birbirleri ile etkileşim halindedir. Popülâsyonların birbirleri ile en fazla ilişkisi olduğu durum beslenme ilişkisidir. Beslenmelerine göre canlılar 3’e ayrılır.
Beslenme
1) Üretici
2) Hem üretici, hem tüketici
3) Tüketici
A) Ayrıştırıcılar
B) Hayvanlar
a) Etle beslenenler
b) Otla beslenenler
c) Hem etle, hem de otla beslenenler
& Üreticiler ışık enerjisi yardımı ile kendi besinlerini kendileri üretir. Fotosentez yapan bu canlılara bitkiler örnek verilebilir.
& Tüketiciler besinlerini üreticilerden alır.
& Ayrıştırıcılar bitki ve hayvan artılarının çürütülmesi ile besin sağlarken aynı zamanda bitkiler için toprağı zenginleştirir.
Hayvanlar aslan, kurt, akbaba gibi canlılar etçil; inek, deve, at otçul; insan ve ayılar ise hem etçil, hem de otçuldur.
Böcekçil bitkiler ise hem üretici hem tüketicidir.
Canlılar arasındaki beslenme ilişkisini ‘ Kim Kimi Yer? ’ sorusuna cevap vererek bulabiliriz.
Bu soruya verdiğimiz cevaba göre zincirleme birbiri ile bağlantılı canlı guruplarını gözlemleriz. Bu zincir yapıya besin zinciri denir.
Bir ekosistemde sadece bir besin zinciri bulunmaz. Birden fazla besin zinciri birbiri içerisine ağ gibi yayılmıştır.
Besin zincirlerinin bir araya gelmesi ile oluşan bu yapıya besin ağı denir.
alıntı
Ortak bir atadan meydana gelen, birbirine çok benzeyen çiftleştiklerinde üreme yeteneğine sahip canlılar tür adını alır.
İnsan, sarıçam ağaçları, Van kedisi, aslan, kırmızı gül birer türdür. Aralarında verimli bireyler oluşturmayan katır veya kurt köpeği gibi canlılar ise tür değildir.
Dünya üzerinde yayılmış türlerin belli yaşama bölgeleri vardır. Bir türün yaşama alanı habitat (yuva – adres) olarak adlandırılır.
Belli bir bölgede yaşayan bir türe ait canlı topluluğu popülâsyon adını alır.
Sazan balıkları popülâsyon değildir. Fakat Fırat Irmağı’ndaki sazan balıkları bir popülâsyondur.
Sarıçam ağaçları popülâsyon değildir. Fakat Belgrat Ormanı’ndaki sarıçam ağaçları popülâsyondur.
Bir bölgede popülâsyonların yaşaması için mutlaka başka popülâsyonlar ve cansız çevrenin (su, toprak, hava) bulunması gerekir.
Belli bir habitattaki hayvan ve bitki topluluğu ile bu topluluğun içinde yaşadığı çevreden oluşan, aralarında madde alışverişi olan ve büyük ölçüde kendi kendine yeten sistem ise ekosistem olarak adlandırılır. Çöl bir ekosistemdir, göl de bir ekosistemdir. Akarsu ve ormanlarda birer ekosistem örneğidir.
EKOSİSTEM
Canlı Öğeler Cansız Öğeler
- Üreticiler - Işık
- Tüketiciler - Su
- Ayrıştırıcılar - Sıcaklık
-İklim
- Toprak
- Minareler
Her ekosistemde üretici, tüketici ve ayrıştırıcı canlılar bulunur. Bu canlıların çeşidini ve miktarını daha cansız öğeler belirler. Mesela ışık sayesinde bitkiler besin ürettikleri gibi ışık alma süresinin farklı olması bitkilerin yaprak ve çiçek açma zamanlarını belirler.
Su bulmak ve vücut suyunu korumak canlılar için önemli bir sorundur. Canlıların suya olan gereksinimleri, kuraklığa olan dayaklılığı canlıların dünya üzerindeki değişimini etkilemektedir.
Sıcaklık ekolojik faktörlerin en önemlilerindendir. Özellikle enzimlerin işleyişi sıcaklıkla doğrudan ilişkilidir. Bazı canlılar dar bir sıcaklık aralığında yaşılabilirken, bazıları oldukça farklı sıcaklıklarda yaşayabilir.
Toprak üreticileri doğrudan etkilerken, tüketicileri dolaylı yoldan etkiler. Özellikle toprakta organik ve inorganik madde miktarı önemlidir. Her bitki aynı tip toprakta yetişmez. Özellikle topraktaki hava miktarı bitki köklerinin gelişiminde önemlidir. İyi havalandırılmamış toprakta bitkiler büyüyemez.
İklim canlıların dağılımını etkileyen faktörlerden biridir. Örneğin; Doğu Anadolu Bölgesi’nde patates yetişirken portakal yetişmez. Karadeniz Bölgesi’nde fındık ve çay yetişirken bu bitkiler Ege Bölgesi’nde yetişmez.
Deniz Ekosistemi
Denizlerdeki canlı çeşidi ve popülâsyonların büyüklüğünü; ışık, sıcaklık tuz miktarı ve deniz akıntıları gibi etmenler belirler.
Denizin kıyı kısmından derinlere indikçe oldukça fazla çeşitte canlıya rastlarız. Işığın ulaşabildiği bu noktalarda bazı tek hücreliler, kıkırdak ve kemikli balıklar, mürekkep balıkları, ahtapotlar, karides ve yengeç türleri yer alır. Hazar denizi canlı türü bakımından oldukça zengin bir denizdir.
Yağmur Ormanı Ekosistemi
Yıllık yağış miktarları fazla olan tropikal yağmur ormanlarında zengin bir bitki örtüsü vardır. Bitki örtüsü zenginliği hayvan çeşitliliğini de etkiler.
Çöl Ekosistemi
Çöl ekosistemlerinde ani sıcaklık farklılıkları görülür. Kaktüs gibi aşırı sıcağa dayanıklı bitkiler bulunur. Üretici canlı miktarı az olduğundan canlı çeşitliliği çok azdır.
Popülâsyonlar yaşamlarını devam ettirmek için birbirleri ile etkileşim halindedir. Popülâsyonların birbirleri ile en fazla ilişkisi olduğu durum beslenme ilişkisidir. Beslenmelerine göre canlılar 3’e ayrılır.
Beslenme
1) Üretici
2) Hem üretici, hem tüketici
3) Tüketici
A) Ayrıştırıcılar
B) Hayvanlar
a) Etle beslenenler
b) Otla beslenenler
c) Hem etle, hem de otla beslenenler
& Üreticiler ışık enerjisi yardımı ile kendi besinlerini kendileri üretir. Fotosentez yapan bu canlılara bitkiler örnek verilebilir.
& Tüketiciler besinlerini üreticilerden alır.
& Ayrıştırıcılar bitki ve hayvan artılarının çürütülmesi ile besin sağlarken aynı zamanda bitkiler için toprağı zenginleştirir.
Hayvanlar aslan, kurt, akbaba gibi canlılar etçil; inek, deve, at otçul; insan ve ayılar ise hem etçil, hem de otçuldur.
Böcekçil bitkiler ise hem üretici hem tüketicidir.
Canlılar arasındaki beslenme ilişkisini ‘ Kim Kimi Yer? ’ sorusuna cevap vererek bulabiliriz.
Bu soruya verdiğimiz cevaba göre zincirleme birbiri ile bağlantılı canlı guruplarını gözlemleriz. Bu zincir yapıya besin zinciri denir.
Bir ekosistemde sadece bir besin zinciri bulunmaz. Birden fazla besin zinciri birbiri içerisine ağ gibi yayılmıştır.
Besin zincirlerinin bir araya gelmesi ile oluşan bu yapıya besin ağı denir.
alıntı